C Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. C Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• CELÂ-YI VATAN

  Doğduğu yerden ayrılma.

• CELAZE

  Sazların perdeleri.

• CELB

  Kendi tarafına çekmek. Çekmek, götürmek.

• CELB-İ KULÛB

  Kalbleri çekme, kalbleri kazanma.

• CELB-İ SURET

  Uzakta olan bir şeyin sûretini resmini yanına getirmek.(... Hz. Süleyman (A.S.) taht-ı Belkıs'ı yanına celbetmek için vezirlerinden bir âlim-i ilm-i celb dedi: "Gözünü açıp kapayıncaya kadar sizin yanınızda o tahtı hazır ederim." olan hâdise-i hârikaya delalet eden şu âyet: $İlâahir işaret ediyor ki: Uzak mesafelerden eşyayı aynen veya sûreten ihzar etmek mümkündür. Hem vakidir ki: Risaletiyle beraber saltanatla müşerref olan Hz. Süleyman (A.S.) hem masumiyetine, hem de adaletine medar olmak için pek geniş olan aktar-ı memleketine bizzat zahmetsiz muttali olmak için ve raiyyetinin ahvâlini görmek ve dertlerini işitmek, bir mu'cize suretinde Cenab-ı Hak ihsan etmiştir. Demek, Cenab-ı Hakk'a itimad edip, Süleyman'ın (A.S.) lisan-ı ismetiyle istediği gibi o da lisan-ı istidadıyla Cenab-ı Hak'dan istese ve kavanin-i adetine ve inayetine tevfik-i hareket etse, ona dünya bir şehir hükmüne geçebilir. Demek, taht-ı Belkıs Yemende iken, Şamda aynıyla veyahut suretiyle hazır olmuştur, görülmüştür. Elbette taht etrafındaki adamların suretleriyle beraber sesleri de işitilmiştir. İşte, uzak mesafede celb-i surete ve savta haşmetli bir sûrette işaret ediyor ve mânen diyor: Ey ehl-i Saltanat! Adalet-i tâmme yapmak isterseniz Süleymanvâri, ruy-i zemini etrafıyla görmeye ve anlamaya çalışınız. Çünki; Bir hakim-i adalet-pişe, bir padişah-ı raiyetperver, aktar-ı memleketine her istediği vakit muttali olmak derecesine çıkmakla mes'uliyet-i mâneviyeden kurtulur veya tam adalet yapabilir. Cenab-ı Hak, şu ayetin lisan-ı remziyle mânen diyor ki: Ey beni-adem! Bir abdime geniş bir mülk ve o geniş mülkünde adalet-i tâmme yapmak için, ahvâl ve vukuat-ı zemine bizzat ıttıla veriyorum. Ve madem herbir insana, fıtraten zemine bir halife olmak kabiliyetini vermişim. Elbette o kabiliyete göre ruy-i zemini görecek ve bakacak, anlayacak istidadını dahi vermesini, hikmetim iktiza ettiğinden vermişim. Şahsen o noktaya yetişmezse de, nev'en yetişebilir. Maddeten erişemezse de, ehl-i velâyet misillû manen erişebilir. Öyle ise, şu azim nimetten istifade edebilirsiniz. Haydi göreyim sizi, vazife-i ubudiyetinizi unutmamak şartıyla öyle çalışınız ki: Ruy-i zemini, her tarafı, herbirinize görülen ve her köşesindeki sesleri size işittiren bir bahçeye çeviriniz. S.)

• CELBİZ

  f. Kement, ilmik. * Gammâz, koğucu, ara bozucu.

• CELBNAME

  f. Mahkemeye çağırma kağıdı, celb kağıdı.

• CELBÛ

  f. Nâneye benzer bir ot, sebze.

• CELBÛB

  f. Sarmaşık (bitkisi.)

• CELCA'

  Boynuzsuz koyun.

• CELCELE

  Çan sesi. * Gök gürültüsü. * Depretmek. * Gitmek.

• CELCELUTİYE

  Peygamberimizin Resul-i Ekremin (A.S.M.) derslerine istinâden, aslı cifir ve ebced hesâbı ile alâkalı olarak Hz. Ali (R.A.) tarafından te'lif edilen Süryânice bir kasidedir. Esas mânası; bedi' demektir.

• CELD

  Lügat mânası, deri üzerine vurmaktır. * Fık: Muhsen olmayan mükellef zâni veya zâniyenin muayyen uzuvlarına vech-i mahsus üzere değnek veya kamçı ile vurmaktır. Bu ceza, mücrimin cildi yani derisi üzerine tatbik edildiği cihetle "celde" adını almıştır.

• CELDA

  Sür'at. Çabukluk. * şecaat.

• CELDE

  Fık: Suç işleyen birisine kamçı veya değnekle bir vuruş.

• CELE

  Başın ön tarafının saçı dökülmek.

• CELEB

  f. Fahişe. Orospu. * Çan.

• CELEB

  Kesilecek hayvanları ve bilhassa koyun sürüsünü celbederek kasaplara satan tacir. * Tar: İstanbul sarayında ilk işe başlamış olan acemi.

• CELECE

  (C.: Cülec) Kafa, baş.

• CELED

  Sütü ve yavrusu olmayan büyük deve. * Muhkem yer. * Samanla doldurulup anası önüne koyulan buzağı derisi.

• CELEF

  Yerden balçık küremek ve gidermek.

• CELEM

  Koyun kırkmakta kullanılan büyük makasın herbir yüzü.

• CELENFEA

  Şişman karınlı büyük deve.

• CELENZA

  Arkası üstüne yatıp ayaklarını kaldıran kişi.

• CELESAT

  (Celse. C.) Meclisler, celseler.

• CELEVAT

  (Cilve. C.) Cilveler. Hüsn-ü zuhûrlar.

• CELEVLA'

  Mekân ismi.

• CELH

  Doldurmak, dolu olmak.

• CELHE

  (C.: Cülâhet) Gidermek. Yerinden ayırmak. * Nâhiye.

• CELİ

  Parlak, açık, âşikâr, meydanda. * Kur'an harfleri ile yazılan bir çeşit yazı.

• CELİB

  Satmak için bir yerden toplanılan şeyler. * Esir, köle, cariye. Satılık esir.

• CELİD

  Fazla celâdetli, bahadır. * Rutûbetli, kırağı, çiğ. * Buz.

• CELİL

  Celâlet ve celâdet sâhibi. Azîm, mertebesi yüksek.

• CELİL-ÜŞ-ŞÂN

  şan ve şerefi pek büyük.

• CELİS

  Ekseri bir yerde oturan. Arkadaş. Birlikte oturan.

• CELİS

  Galiz, kaba nesne. Büyük ve sağlam olan şey.

• CELİYYAT

  (Celi. C.) Aşikâr, açık, aleni, meydandaki şeyler.

• CELL

  (C.: Cülûl) Yerden birşey toplamak. * Gemi yelkeni.* Yaşlı olmak. * Kadr ve mertebesi büyük olmak. * Celil, büyük, ulu.

• CELLAD

  İdama mahkûm olanları idam etmeğe vazifeli olan adam. * Mc: Merhametsiz.

• CELLALE

  Necaset yiyen sığır.

• CELLE

  Celil oldu, celil olsun meâlinde ve Celle Celâluhu diye, Allah İsm-i Celali işitildiği veya anıldığı anda, tâzim makamında söylenir.

• CELLE

  Deve ve koyun tersi. * Az olarak insan pisliğinden kinâye olur.

• CELM

  Kesmek, kat'etmek. * Ululuk, büyüklük.

• CELMED

  Kaya. Taş.

• CELSE

  Bir meclis veya mahkeme hey'etinin toplanmalarından tâtile kadar olan müzakere müddeti. * Bir def'a akd-i meclis etmek. Oturuş, bir def'a oturmak. * Fık: İki secde arasında bir def'a $ diyecek kadar oturmak.

• CELSE-İ ALENİYYE

  Açık oturum.

• CELU

  f. Şakacı, lâtifeci kimse. * Kebap şişi.

• CELVET

  Yerini, yurdunu terketme. * Tas: Abdin fenâfillah olup halvetten ayrılması.

• CELVETİYE

  Eskiden mevcud bir tarikat ismi.

• CELZ

  Seyretmek.