İ Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. İ Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• İMATE

  Ölü hale getirmek. Öldürmek. Fena etmek.

• İMATE-İ VAKT

  Vakit öldürme. Boşu boşuna zaman harcama.

• İMBİK

  (Bak: İnbik)

• İMDAD

  Yardım. Yardıma yetişmek. "Yetişin, kurtarın" mânasında da kullanılır. * Yardıma gönderilen kuvvet. * Vâdeyi uzatmak. Mühlet vermek.

• İMDADİYE

  Savaş zamanlarında harp masrafını karşılamak, sulh vaktinde de bütçe açığını kapatmak için halktan alınan örfi vergi. Harp için alınana "imdadiye-i seferiye", açığı kapatmak gayesiyle alınana da "imdadiye-i hazariye" denilirdi.

• İMECE

  Köyün umumi işlerinde veya köylünün kendi işlerinde köy halkının müştereken çalışması. Beraberce birçok kimsenin toplanıp elbirliğiyle bir kişinin işini halletmesi ve herkesin işinin sıra ile bitirilmesi.

• İMHA

  Keskinletme, bileme.

• İMHA

  Bozmak, yok etmek, mahvetmek. Yıkmak. Zâil etmek.

• İMHAK

  Kararma. * Bereketsiz.

• İMHAL

  Mühlet verme. Sonraya kalmasına müsaade etme.

• İMHAR

  Hâtun için mehr tayin etmek. Evleneceği kız veya kadın için mehr tayin etmek.

• İMHAZ

  Doğrulukla yapma.

• İMKÂN

  Mümkün olmak. Olacak hâlde bulunmak. (Bak: Hudus)

• İMKÂNAT

  Varlığı da yokluğu da mümkün olanlar. Ademle vücudu müsavi olanlar. Var olmasında başkasına muhtaç bulunan şeyler.

• İMKÂN-I ÂDÎ

  Zâtında dâima mümkün olan. Her zaman olabilen. Olmasında bir mânia bulunmayan.

• İMKÂN-I AKLÎ

  Man: Aklen mümkün bilinen. * Aklen mümkün olma.

• İMKÂN-I ÖRFÎ

  Emsaline pek az rastlanan hârika bir âdet veya keramet gibi.

• İMKÂN-I VEHMÎ

  Vehimle bir şeyi mümkün görmek, zannetmek.

• İMKÂN-I ZÂTÎ

  Vukuu mümkün olan iş. Bir şeyin, aslında mümkün olması.

• İMKÂN-I ZİHNÎ

  Bir şeyin mümkün olabileceğini zihinle düşünmek.(Vesveseli adam imkân-ı zâtî ile imkân-ı zihnîyi birbiriyle iltibas eder. Yani, bir şeyi zâtında mümkün görse, o şeyi zihnen dahi mümkün ve aklen meşkuk tevehhüm eder. Halbuki, İlm-i Kelâm'ın kaidelerindendir ki; imkân-ı zâtî ise, yakîn-i ilmîye münâfi değil ve zaruret-i zihniyyeye zıddiyyeti yoktur. Meselâ: Şu dakikada Karadeniz'in yere batması zâtında mümkündür ve o imkân-ı zâtî ile muhtemeldir. Halbuki yakînen o denizin yerinde olduğunu hükmediyoruz. Şüphesiz biliyoruz ve o ihtimâl-i imkânî ve o imkân-ı zâtî bize şek vermez, bir şüphe getirmez, yakînimizi bozmaz. Meselâ: Şu güneş zatında mümkündür ki, bugün gurub etmesin veya yarın tulu' etmesin. Halbuki bu imkân, yakînimize zarar vermez, şüphe getirmez. İşte bunun gibi, meselâ: Hakaik-ı imâniyeden olan hayat-ı dünyeviyenin gurubuna ve hayat-ı uhreviyyenin tuluuna, imkân-ı zâtî cihetinde gelen vehimler, yakîn-i imanîye zarar vermez. Hem "lâ ibrete li-l-ihtimali-l-gayri-n-nâşi an delilin" yani: "Bir delilden neş'et etmeyen bir ihtimalin hiç ehemmiyeti yoktur" olan kaide-i meşhure, hem usul-üd din, hem usul-ü fıkhın kaide-i mukarreresindendir. S.)

• İMLA

  Doldurma, doldurulma. * Yazı yazma. (Dikte) * Bir dildeki kelime ve sözleri doğru yazma bilgisi. * Müddeti mühlet vererek uzatma.

• İMLAK

  Mülk sahibi olmak. * Bey etmek. * Evlendirmek.

• İMLAK

  Çok fakir düşmek.

• İMLAL

  (Melâl. den) Usandırma veya usandırılma.

• İMLAS

  Karanlık. * Karışma. * Koyunun tüyü dökülme.

• İMLİSE

  Çöl, sahra.

• İMLİSÎ

  Hırsız, sârık.

• İMMA

  (Terdid edatıdır) "Ya, veya" diye tercüme edilir.. Şek, şüphe, ibahe, bağışlamak, hayret vermek mânâlarını da ifade eder.

• İMMİSAR

  (İmtisar ile aynı mânâdadır) Süt sağmak. * Bir şeyi incelemek. * Az olmak. * Dağılmak. * Hâil, perde.

• İMPARATOR

  Lât. Büyük kral. Birkaç devlete hükmünü geçiren büyük hükümdar. Tahta çıkan kadın olursa ona imparatoriçe denir.

• İMRAC

  Ahde vefa etmeme, sözden cayma. * Hayvanı çayıra salıverme.

• İMRAN

  Hz. Meryemin babası. (Bak: Âl-i İmran)

• İMRAR

  Geçirmek. Mürur ettirmek. * İpi sağlam bükmek. * Acıtmak. Acı olmak.

• İMRAR-I EVKAT

  Vakitleri geçirmek.

• İMRAZ

  İllet sahibi olmak. Hasta etmek. Bir kimseyi hasta bulmak.

• İMREE(T)

  Kadın. Hâtun. Avrat.

• İMRUZ

  f. Bugün.

• İMSA

  Akşama kalma. * Bozma.

• İMSAK

  Kendini tutmak. Bir şeyden el çekme. * Oruca başlama zamanı. * Hapsetmek. * Şer'an müftirat denen şeylerden (orucu bozan şeylerden) nefsi hakikaten veya hükmen men' etmek. * Yemez içmez adamın hâli. Cimrilik, hasislik, pintilik.

• İMSAKİYE

  Ramazanda imsak vakitlerini gösteren cetvel.

• İMSAL

  Boşuboşuna sarfetme, lüzumsuz yere harcama. Har vurup harman savurma.

• İMSAS

  Değdirmek. Elle tutmak. Meshetmek.

• İMSAS

  (Mass. dan) Emdirme, emdirilme. * Tıb: Suda erimiş ilâcı şırınga etmek.

• İMŞEB

  f. Bu gece.

• İMTAR

  Yağdırma veya yağdırılma.

• İMTAR-I AHCÂR

  Taş yağdırma.

• İMTAR-I MATAR

  Yağmur yağdırma.

• İMTİDAD

  Uzanmak. Uzayıp gitmek. Gerilip ve çekilip uzanmak. * Boy. Tul. Uzunluk. * Feza, uzay.

• İMTİDAH

  Aşma, taşma.

• İMTİDAH

  (Medh. den) Medhetme, övme.