A Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. A Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• AFUR

  Boz tüylü ve kısa boyunlu olan geyik. * Zaman.

• AFÜVV

  Affeden, merhametli.

• AFV

  Bağışlamak. Kusur ve günâhı affetmek.(Şeytanın mühim bir desisesi: İnsana kusurunu itiraf ettirmemektir. Tâ ki, istiğfar ve istiaze yolunu kapasın. Hem nefs-i insaniyenin enaniyetini tahrik edip, ta ki, nefis kendini avukat gibi müdafaa etsin; adeta taksiratından takdis etsin. Evet şeytanı dinliyen bir nefis, kusurunu görmek istemez; görse de yüz te'vil ile te'vil ettirir. ( $ )sırrıyla: Nefsine nazar-ı rıza ile baktığı için ayıbını görmez. Ayıbını görmediği için itiraf etmez, istiğfar etmez, istiaze etmez; şeytana maskara olur. Hazret-i Yusuf Aleyhisselâm gibi bir Peygamber-i Alişan, $ dediği halde nasıl nefse itimat edilebilir. Nefsini ittiham eden kusurunu görür. Kusurunu itiraf eden, istiğfar eder. İstiğfar eden, istiaze eder. İstiaze eden, şeytanın şerrinden kurtulur. Kusurunu görmemek, o kusurdan daha büyük bir kusurdur. Kusurunu itiraf etmemek büyük bir noksanlıktır. Ve kusurunu görse, o kusur kusurluktan çıkar, itiraf etse, afva müstahak olur. L.)(İnsanın hayat-ı içtimaiyesini ifsad eden bir desise-i şeytaniye şudur ki: Bir mü'minin bir tek seyyiesiyle bütün hasenatını örter. Şeytanın bu desisesini dinliyen insafsızlar, mü'mine adâvet ederler. Halbuki : Cenab-ı Hak Haşirde adâlet-i mutlaka ile mizan-ı ekberinde a'mâl-i mükellefini tarttığı zaman, hasenatı seyyiata galibiyeti, mağlubiyeti noktasında hükmeyler. Hem seyyiatın esbabı çok ve vücudları kolay olduğundan bazen bir tek hasene ile çok seyyiatını örter. Demek bu dünyada, o adâlet-i İlâhiyye noktasında muamele gerektir. Eğer bir adamın iyilikleri fenâlıklarına kemmiyeten veya keyfiyeten ziyade gelse, o adam muhabbete ve hürmete müstehaktır. Belki, kıymetdar bir tek hasene ile, çok seyyiatına nazar-ı afv ile bakmak lâzımdır. Halbuki: İnsan, fıtratındaki zülum damarıyla, şeytanın telkiniyle bir zatın yüz hasenatını bir tek seyyie yüzünden unutur, mü'min kardeşine adâvet eder, günahlara girer. Nasıl, bir sinek kanadı göz üstüne bırakılsa; bir dağı setreder, göstermez. Öyle de: İnsan garaz damariyle, sinek kanadı kadar bir seyyie ile dağ gibi hasenatı örter, unutur, mü'min kardeşine adâvet eder. İnsanların hayat-ı içtimaiyesinde bir fesad âleti olur. L.)

• AFV

  Ayakla basılmadık yer. * Malın iyisi, helâli ve fazlası. * Terketmek. * Mahvetmek.

• AFV-CU

  Afv isteyen. Afv arayan.

• AFV-İ ANİL CERAHA

  Huk: Kendisine cinayet yapılmış olan kimsenin, yaralanmadan dolayı malik olduğu kısas, diyet veya hükümet-i adl; yani, ehl-i vukufca tayin edilen diyet hakkını caniye bağışlamasıdır.

• AFV-İ ANİLKAT'

  Huk: Azalarından biri kesilen bir şahsın, buna karşılık hak kazandığı diyet veya kısas davalarından vaz geçmesi.

• AFYON

  Lât. Haşhaş sütünün birikmesinden ibaret bir madde.

• AGÂH

  (Ageh) f. Haberdar. Uyanık. Kalbi uyanık. Malumatlı. Basiretli. Vâkıf. Bilen.

• AGÂHÂN

  (Agâh. C.) f. Agâhlar, bilenler, bilgililer. Âlimler.

• AGÂHÎ (AGEHÎ)

  f. Malumat, vukuf, haberdarlık. Uyanıklık, teyakkuz, basiret.

• AGAL

  Darıltma, kışkırtma. * Çiğnemeden yutma. * Ağıl. * Arı kovanı.

• AGALİŞ

  f. Kışkırtma. * Birşeye saldırmak için kışkırtma.

• AGANDE

  f. Sucuk, yastık, minder gibi zorla doldurulmuş olan şeyler. * Bir çeşit zehirli olan haşere, böcek.

• AGARR

  Çok sıcak gün. * Kendini beğenmiş. * Asil, âlicenâb. * Beyaz.

• AGARR-ÜL EYYÂM

  En sıcak gün.

• AGAŞTE

  f. Bulaşmış.

• AGAVAT

  (Ağa. C.) Saray hizmetlerinde kullanılan harem ağaları.

• AGAYAN

  Ağalar.

• AGAZ

  f. Başlama. Mübâşeret.

• AGBA

  Daha küt, en küt. * Daha koyu, en koyu.

• AGBER

  Çok tozlu.

• AGBEŞ

  Boz renkli.

• AGBİYA

  (Gabi. C.) Ahmaklar, gabiler.

• AGDEF

  Uzun ve sarkık kulaklı.

• AGDİYE

  (Gada ve Gıda. C.) Yenip içilecek gıdalar.

• AGEL

  (Bak: İkal)

• AGENDE-GUŞ

  f. Söz dinlemeyen, aldırmayan, alçak ve hayırsız kimse.

• AGESTE

  f. Islanmış, ıslak.* Bulaşmış.

• AGFER

  Mağfiret eden, bağışlayan, afveden.

• AGFER-ÜL-GAFİRÎN

  Afvedenlerin en çok afvedeni. (Allah).

• AGIRRA

  (Garîr. C.) Tecrübesizler, safdiller, acemiler. * Mağrurlar.

• AGİN

  f. Dolu, doldurulmuş.

• AGİSNA

  Bize imdad eyle, yardım ihsan eyle (meâlinde duâ.)

• AGİŞ

  f. İlişik, sarkık. * Uzatılmış.

• AGİYYE

  İçine su biriken çukur.

• AGLAK

  (Galak. C.) Kilitler. * Kapalı, anlaşılmaz şeyler.

• AGLAL

  Ağaçlar arasında akan su. (Bak: Eglâl)

• AGLAL

  (Gull. C.) Boyna geçirilen zincirler. * Kelepçeler, pırangalar.

• AGLAZ

  (Galiz. den) kaba ve galiz şeyler.

• AGLEB

  Daha galib. Çok kerre, ekseriya. Çoğu. ("Ağleben - Ağlebâ" şeklinde de kullanılır.)

• AGLEB-İ HÜKEMÂ

  Hakîmlerin çoğu. Hakîmlerin ekserisi.

• AGLEB-İ İHTİMAL

  Büyük bir ihtimal.

• AGLEF

  Sünnetsiz. * Sandıkta kapalı. * Mc: Katılaşmış, duygusuz kalb.

• AGLEZ

  (Galiz. den ism-i tafdil) Pekçok kaba ve galiz.

• AGMA

  Yıldız. Yıldız akması.

• AGMAD

  (Gımd. C.) Bıçak ve kılıç kınları.

• AGMAK

  Yukarı kalkmak, yükselmek, yukarıya meyletmek. * Buhar olup yukarı kalkmak, buharlaşmak.

• AGMAR

  (Gamr. C.) Yüce kimseler. * Seller. * (Gumr. C.) Bilgisizler, cahiller.

• AGMAZ

  (Gamz. C.) Göz yummalar, göz kırpmalar.