A Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. A Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• AKESE

  f. Ökse. * Bir şeye ilişmiş, asılmış.

• AKEVKA'

  Kısa boylu.

• AKF

  Hapsetmek. Vakfetmek.

• AKF

  Eğmek, meylettirmek.

• AKFA

  (Kafâ. C.) Başın arka kısımları. Enseler.

• AKFAL

  (Kufl. C.) Kilitler. Kapı kilitleri.

• AKFAR

  (Kafr. C.) Sahralar, çöller.

• AKFAS

  (Kafas. C.) Hamal küfeleri. * Kafesler.

• AKFEN

  Kulağı küçük ve kalın olan.

• AKFER

  Çok kısır, en kısır. * İki ön ayakları dirseğine kadar beyaz olan at

• AKHAF

  (Kıhf. C.) Ağaç kaplar, ağaçtan yapılmış kaplar. * Kafa tasları.

• AKHEB

  Rengi bozrak olan ak nesne.

• AKHEBAN

  Fil, câmus.

• AKHER

  En kahredici, çok kahreden.

• AKIL

  (Bak: Akl)

• AKILCILIK

  (Rasyonalizm) fels. İnsanın, akılla gerçeğe uygun bilgiyi bulabileceğini, aklın doğru kabul ettiği bilginin şübhe götürmez kesinlikte doğru olduğunu kabul ettiği felsefe. Tenkitçi felsefe, deneyci felsefe, psikoloji ve sosyoloji bu felsefenin aşırı iddialarını çürütmüştür. Bugünkü ilim adamları herşeyi tam doğru olarak biliyoruz iddiasından uzak, daha alçak gönüllü bir hareket tarzını benimsemektedirler. (... izm) şeklinde ifade edilen görüşlere körü körüne ve acele ile bağlanmayı doğru görmemektedirler.

• AKIL-FÜRUŞ

  f. Akıl satan, daha akıllı olduğunu göstermeğe çalışan.

• AKILSUZ

  f. Aklı yandıran, aklı gideren.

• AKINCI

  Keşif, yağma ve tahrib kasdıyla ecnebi memleketlere akın yapan kişi. Akıncılık, Osman Bey zamanında başlamıştır.

• AKINTI

  Bir sıvı cismin mütemadiyen hareketi, akış. * Nehir veya deniz suyunun bir tarafa doğru cereyanı. * Bazı hastalıklarda vücuttaki bir delikten cerahat akması.

• AKIS

  İnatçı, muannid.

• AKİ

  (Akk. dan) İsyan eden, başkaldıran, âsi.

• AKİB

  Ayağın ökçesi. Adamın evlâdı, evlâdının evlâdı.

• AKÎB

  Bir şeyin ardından gelen. Arkası sıra giden.

• AKİD

  Aralarında akid yapanlardan her birisi. (Bak: Akd)

• AKİDE

  İnanılan ve itikad edilen esas. İmân. * Bir nevi şeker adı.

• AKİDE-İ TEVHİD

  Allah'ın bir olduğuna inanmak.

• AKİFAN

  Uzun ayaklı karınca. * Araptan bir kabile adı.

• AKİK

  Bunaltıcı sıcaklık.

• AKİK

  Meşhur ve kıymetli, ekseriya kırmızı renkte olan ve yüzük gibi şeylere takılan taş. * Hicaz vilâyetinde bir vâdi. * Yolunu yaran gür su.

• AKİKA

  Yeni doğan bir çocuğun başındaki ana tüyü. Yahut böyle bir çocuk için Cenab-ı Hakk'a şükür niyetiyle kesilen kurbanın adı. Bu kurbana "Nesike" de denir.

• AKÎLE

  (C.: Akayil) Baba tarafından akraba. * Her şeyin en iyisi.

• AKİM

  (C.: Akâm-Ukum) İçinde giyecek olan büyük çuval.

• AKÎM

  Neticesiz, sonu yok. Beyhude. * Yağmur getirmeyen rüzgar. * Çocuğu olmayan, kısır. Doğurmayan (kadın), doğurtmayan (erkek).

• AKİR

  Yaralanmış, cerih.

• AKİRE

  Ses, sedâ, savt.

• AKİS

  (Aks) İnatçı, muannid.

• AKİS

  Tersine dönen, vuran, çarpan. Akseden.

• AKİS

  (Aks) Bir şeyin zıddı, simetriği, tersi. * Hareketli bir cismin hareketinin tersine dönmesi. * Bir şeyin evvelinin âhirine, âhirinin evveline dönmesi. * Çarpışma, çarpıp geri dönme. * Mantıkta: Bir düşünme ve akıl yürütme şekli; bir iddianın konusunu yüklem, yüklemini konu yapmakla bir sonuç elde etmek. Meselâ : "Her sanatkâr kabiliyetli "yetenekli" dir. O halde bazı yetenekliler sanatkârdır."

• AKİS

  Yere gömüp köklendikten sonra kestikleri üzüm çubuğu. * Üzerine yağ koyup içtikleri taze süt. * Sütlü çorba.

• AKİSA

  (C.: İkâs) Saç örgüsü.

• AKİSE

  Işığı aksettiren âlet.

• AKİSE

  Çok fazla deve. * Karanlık gece.

• AKK

  Serkeş, inadçı.

• AKK

  (C.: Ukuk) Serkeşlik. Anaya, babaya itaatsizlik. * Yarmak. * (Koyun) kuzularken ölmek.

• AKKÂL

  Çok yiyen, obur. * Tıb: Etrafındaki etleri çürütüp mahveden (yara).

• AKKÂM

  Deve kiralayıcısı, deve ile ücret karşılığında eşya taşıyan adam. * Hacca Surre-i Hümayun ile birlikte giden hademe. * Çadır mehteri.

• AKKOR

  (Bak: Nâr-ı beyza)

• AKKUB

  Devenin çok yediği yassı yapraklı bir dikenli ot.

• AKL

  (Akıl) Men'etmek. * Sığınacak yer. * Kırmızı mihfe örtüsü. * Diyet. * İnsanın; hayrı, şerri ve ilimleri anlayan, sebeblerden neticeleri çıkaran ve eserden eser sahibine intikal eden hassası. Düşünme ve anlama kabiliyeti. Zihin, zekâ, tefehhüm, fehim, irade, anlayış, kuvve-i hâfıza, mülâhaza, re'y, yaptığını bilme. İlim, zihinde hâsıl olan sûret. İnsan zihninin sıfatı. Kalbde Hak ve bâtılı ayırdedebilen bir nur. * Huk: Bir cinayetten dolayı, icab eden diyeti vermektir. Diyet mânasına da kullanılır. Akıl, esasen imsak ve imtisak mânasınadır. Diyet vermek, kan dökülmesini men' ve imsak edecek müeyyid bir kuvvet mesâbesinde olduğundan bu cihetle de diyete akl denilmiş olması melhuzdur. (Huk. L.)(Mütekellimînin mütebahhirîn ulemasından olan Mu'tezile imamları, zinet-i surîsine meftun olup, o mesleğe ciddi temas ederek, aklı hâkim ittihaz ettiklerinden, ancak fâsık, mübtedi bir mü'min derecesine çıkabilmişler. S.)(Arkadaş! Vesvese ve evham zulmetleri içinde yürürken, Resul-ü Ekrem'in (A.S.M.) sünnetleri birer yıldız, birer lâmba vazifesini gördüklerini gördüm. Herbir sünnet veya bir hadd-i şer'i, zulmetli dalâlet yollarında güneş gibi parlıyor. O yollarda insan, zerre miskâl o sünnetlerden inhiraf ve udul ederse; şeytanlara mel'abe, evhama merkep, ehval ve korkulara ma'rez ve dağlar kadar ağır yüklere matiyye olacaktır. Ve kezâ, o sünnetleri, sanki semadan tedelli ve tenezzül eden ipler gibi gördüm ki; onlara temessük eden yükselir; saadetlere nail olur. Muhalefet edip de akla dayananlar ise, uzun bir minare ile semâya çıkmak hamakatinde bulunan fir'avn gibi bir fir'avn olur. M.N.)