A Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. A Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• AMELÎ

  (Ameliyye) Amele mensup ve müteallik olan. Fiil olarak. İşlemek suretiyle. Pratik. Tecrübeli.

• AMEL-İ KALİL

  Amel-i kesirden az olan hareket. Bir rek'atta bir uzuvla yapılan ve namazdan sayılmayan bir hareket veya ardı ardına yapılan üçten az hareket.

• AMEL-İ KESİR

  Namaz içinde ve namazdan sayılmayan ve bir uzuvla ardı ardına yapılan üç hareket veya iki uzuvla yapılan bir hareket; bu hareket namazı bozar.

• AMEL-İ SÂLİH

  Allah rızâsına uyan hayırlı amel. Günahlardan uzak olan iş, fiil. Maddi veya mânevi hukuk-u ibâdı ifâ etmek.(Bugünlerde Kur'an-ı Hakîm'in nazarında, İmandan sonra en ziyade esas tutulan takvâ ve amel-i sâlih esaslarını düşündüm. Takvâ, menhiyyattan ve günahlardan ictinab etmek ve amel-i sâlih, emir dâiresinde hareket ve hayrat kazanmaktır. Her zaman def-i şer, celb-i nef'a râcih olmakla beraber, bu tahribat ve sefahet ve cazibedâr hevesat zamanında bu takvâ olan, def-i mefasid ve terk-i kebâir üss-ül esas olup, büyük bir rüchaniyyet kesbetmiş. Bu zamanda tahribat ve menfi cereyan dehşetlendiği için, takvâ, bu tahribata karşı en büyük esastır. Farzlarını yapan, kebireleri işlemiyen kurtulur. Böyle kebâir-i azime içinde amel-i sâlihin ihlasla muvaffakiyyeti pek azdır. Hem az bir amel-i sâlih bu ağır şerait içinde çok hükmündedir. Hem takvâ içinde bir nevi amel-i sâlih var. Çünkü, bir haramın terki vacibdir. Bir vacibi işlemek, çok sünnetlere mukabil sevabı var.Takva; böyle zamanlarda, binler günahın tehacümünde bir tek ictinab, az bir amelle, yüzler günah terkinde, yüzer vacib işlenmiş oluyor. Bu ehemmiyetli nokta; niyetiyle, takvâ namıyla ve günahtan kaçınmak kasdıyla menfî ibâdetten gelen ehemmiyetli a'mâl-i sâlihadır... K.)

• AMEL-İ TÂLİH

  Yaramaz iş, makbul olmayan amel.

• AMEL-İ UHREVÎ

  Âhirete ait amel. (Ey nefis! Az bir ömürde hadsiz bir amel-i uhrevi istersen ve herbir dakika-i ömrünü bir ömür kadar faideli görmek istersen ve âdetini ibadete ve gafletini huzura kalbetmeyi seversen, Sünnet-i Seniyyeye ittiba et. Çünki: Bir muamele-i şer'iyyeye tatbik-i amel ettiğin vakit, bir nevi huzur veriyor. Bir nevi ibadet oluyor. Uhrevi çok meyveler veriyor. Meselâ: Bir şey'i satın aldın. İcab ve kabul-ü şer'iyyeyi tatbik ettiğin dakikada, o âdi alışverişin bir ibadet hükmünü alır. O tahattur-u hükm-ü şer'i, bir tasavvur-u vahiy verir. O dahi,şarii düşünmekle bir teveccüh-ü ilâhi verir. O dahi, bir huzur verir. Demek Sünnet-i Seniyyeye tatbik-i amel etmekle bu fâni ömür, bâki meyveler verecek bir hayat-ı ebediyyeye medar olacak olan faideler elde edilir. S.)

• AMELİYYAT

  Ameller. işler. * Bir bilginin iş olarak tatbiki. * Tıb: Operatörlük. Cerrahlık.

• AMELLES

  Kuvvetli adam. * Kurt. * Yavuz, çirkin at.

• AMELLET

  Sağlam, muhkem, katı nesne.

• AMELMANDE

  f. İş yapmaz hâle gelmiş olan. Muattal. Battal. Çok yaşlı. Sakat veya hasta olup çalışamaz hâle gelmiş olan.

• AMELNÜVİS

  f. Kasların çalışmasındaki değişiklikleri işaretleyen âlet.

• AMEN

  Bir yerde mukim olmak, ikamet etmek.

• AMER

  (Amr, ömr, imâret) Muammer eylemek. Çok zaman yaşayıp kalmak. Muammer olmak.

• A'MER

  Yaşlı kişi. İhtiyar.

• AMEŞ

  Gözü zayıf olan, gözü yaşlanıp durmadan akan.

• A'MEŞ

  Gözünün yaşı durmayıp akan. * Tomlaç gözlü.

• AMEYSEL

  Arslan. * Şişman, büyük deve. * Kaftanını yere sürüyerek gezen tembel kimse. * Uzun kuyruklu geyik. * Enli nesne. * Kerim, şerif nesne.

• AMİ

  Senevî, yıllık. * Avamca. İleri gelenden olmayan. Câhil. Havassa âit olmayan. Avama âit ve müteallik.

• AMİD

  Çok hasta. * Aşk hastası. * Başlıca nokta. * Önder, şef, komutan. Rehber. * Haraç alan kimse.

• A'MİDE

  (Amud. C.) Direkler. Temeller. Sütunlar. * Mc: Büyük kimseler. Büyükler.

• AMİG(E)

  f. Karışık. * Hakikat. * Mc: Çiftleşme.

• AMİH

  Şaşkın, şaşırmış, şaşakalmış.

• AMİHTE

  f. Karışmış, karışık.

• AMİHTE-GÎ

  f. Karışmış olma.

• AMİJE

  f. Şair. * Karışmış, karışık.

• AMİK

  Hicaz vilâyetinde ulu bir ağaç.

• AMİK(A)

  Dibi çok aşağıda, derin. * Mc: İnceden inceye pek ziyade araştırma ve düşünceden sonra anlaşılabilen derin ve ince mes'ele.

• AMİL

  Arzusu, isteği olan.

• AMÎM

  Herkese mahsus. Umuma âit. * (C.: Umem) Tam, tamam.

• AMÎM-ÜL İHSAN

  Bağışı, bahşişi, ihsanı bol ve umumi olan.

• AMİN

  İlerlemeyen. Yerinde sâbit ikamet eden.

• AMİN

  Kim. Hususiyetleri ve yapıları bakımından amonyaka benzeyen kimyevi maddelerin cins adı.

• AMİN

  Yâ Rabbi! Öyle olsun, kabul eyle! (meâlinde olup, duânın sonunda söylenir). İncil'de iki yerde geçer. Tevrat'ta da geçer. İbranice ve Süryanicede de vardır. Hakikat, çok doğru, tamam mânâsındadır.

• AMİN ALAYI

  Eskiden çocukların ilk okula başladığı gün yapılan merasim.

• AMİNEN

  Emniyet ve huzur içinde, selâmetle, emin olarak. Sağlam olarak.

• AMİN-HAN

  (C.: Aminhânân) f. Amin diyen.

• AMİR

  Mâmur eden, harâbelikten kurtaran, şenlendiren. * İmâr olunmuş. * Devlete âit, mirî.

• AMİR

  Şen, mamur.

• AMİRAL

  Emir-ül bahr, Emir-ül-mâ. Bahriye kumandanı, kaptan. Deniz generali.

• AMİS

  Sirkeyle ıslanmış çiğ et.

• AMİT

  (C.: Amâmit) Zarif, çeri, değerli kimse.

• AMİT

  Yünü, üstüne yumak edip sarmak.

• AMM

  Amca. Babanın kardeşi. * Çok cemaat.

• AMMA

  (Bak: Emmâ)

• AMMAL

  Yapıcılar. * Devleti idare eden adamlar.

• AMMAN

  Şam diyârında Belka şehrinin adı.

• AMMAR

  Bayındırlaştıran, imar eden.

• AMMAT

  (Amm. C.) Amcalar.

• AMME

  Hala, babanın kız kardeşi.

• AMME

  $ den müteşekkil suâl cümlesi. Neden, nelerden, neyi?... meâlindedir.