A Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. A Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• AVK

  (C: A'vâk) Mâni olma, alıkoyma, durdurma, vazgeçirme, geciktirme.

• AVL

  Feryat, sıkıntı sebebi. Acınma.

• AVLAK

  yun. Dere. Vadi, su cedveli.

• AVLE

  Bağırma, feryat.

• AVN

  Yardım. İmdâd. * Mededkâr. Yardım eden. Yardımcı. Zahir.

• AVN-I İLÂHÎ

  Cenab-ı Hakk'ın yardımı.

• AVNÎ

  Yardıma âit, yardıma dâir.

• AVNİYE

  Serasker Hüseyin Avni Paşa tarafından ilk olarak, daha sonra da Sultan Mecid ve Sultan Aziz zamanında giyilen kolsuz asker kaputu. * Bir nevi yağmurluk.

• AVR

  Bir kimseyi kör etme. * A'ver kılma. Bir şeyi alıp götürmek. * Telef etme. * Gözsüzlük.

• AVRA

  Şaşı. Kör kadın. Tek gözlü. * Mc: Kör fikir. * Çirkin ve kabih söz. * Sâdece dünyayı düşünüp âhireti unutan.

• AVRAT

  (Averât) (Avret. C.) Kadınlar. * Gizli yerler. * Mahrem zamanlar.

• AVRET

  Eksik. Gedik. Gizlenmesi lâzım gelen şey. Dinen örtülmesi vâcib olan âzâ, ud yeri. Utanılacak ve hayâ edilecek şey. Erkeklerde göbek ile diz kapağı arasındaki kısım. * Kadın. Zevce. Nikâhlı. * Gece uykuya yatacağı vakit ve seherden evvel uykudan kalkılacak saate de şeriat örfünde "avret" denir. Öğlen ve öğle uykusu zamanına da kezâ aynı isim verilmiştir. (Çünkü o anlarda uyku ve sair sebepler dolayısıyle insan açık saçık bulunabilir. İzinsiz, haber vermeden, kimse, başkasının yanına bu vakitlerde girmemesi İslâm âdâbından ve Kur'ân emirlerindendir.) * Siper. Hududda pusu yeri. Harpte zarar gelecek yer. (Bak: Tesettür)

• AVRUPA

  Dünyadaki kıtalardan biri.(Avrupa ikidir. Birisi, İsevilik din-i hakikisinden aldığı feyz ile hayat-ı içtimaiye-i beşeriyeye nâfi sanatları ve adalet ve hakkaniyete hizmet eden fünunları takip eden bu birinci Avrupaya hitap etmiyorum. Belki felsefe-i tabiiyyenin zulmetiyle, medeniyetin seyyiatını mehâsin zannederek, beşeri sefahete ve dalâlete sevkeden bozulmuş ikinci Avrupaya hitab ediyorum. L.)

• AVRUPAÎ

  Avrupalılara ait ve onlarla alâkalı Avrupalılar gibi.

• AVRUPALILAŞMAK

  Avrupalıların fikirlerini ve yaşayış tarzını benimsemek. Türkiye'de batılılaşma olarak kullanılmaktadır. Avrupa zamanımızda ilim ve teknikte ilerlemiş olmakla beraber inanışları, ahlâkları, felsefeleri ve yaşayış tarzı ile geri bir düşünüşü temsil eder. Avrupaya, batıya özenmek, eşkiyanın gasbettiği servetine özenmeğe benzer. Batının, mazlum milletleri ezmek için vasıta ve silah olarak kullandığı ilim ve tekniğe sahip olmak, İslâm'ın hakkıdır. İslâm dünyası ilim ve tekniğe sahip olmakla hem batının zulmüne son verecek, hem de bunu insanlığın hayrına, barış için ve insanlığın saadeti, mutluluğu için kullanacaktır. Amma batının hayat felsefesi insanlık için bir zehirdir ve onu reddeder. (Bak: Asrî)

• AVRUPAZÂDE

  f. Avrupa'dan doğan. Avrupa te'siri ile olan. Avrupalıyı taklid eden.

• AVŞİN

  f. Kekik otu.

• AVUKAT

  Mahkemede ücret mukabilinde taraflardan birinin müdafaasını ve davasını üzerine alan hukukçu. * Mc: Müdafaaya muktedir, çeneli, cerbezeli.

• AVUNMAK

  t. Oyalanmak, kendi kendini eğlendirmek. * İnek vs. nin gebe kalması.

• AVVA

  Bir yıldız kümesi.

• AVVAC

  Fildişi satan. Fildişi işçisi.

• AVZ

  (Avez) (İyâz, meaz, meâze) Sığınma. Sığınak. Melce. Sığınacak yer.

• AVZ

  Hâcet. İhtiyaç. Bir şeyin bulunmaması. * Fakir. * Fakirlik, muhtaç olma.

• AVZEN

  (Zenav) (Kürdçe) Suların biriktiği yer. Havuz, göl.

• AY

  (Bak: Ayât)

• A'YA

  En kudretsiz, kabiliyetsiz. İktidarı hiç olmayan.

• AYÂ

  Tedavisi mümkün değil, iyileştirilmez. * Kabiliyetsiz, kudretsiz.

• A'YAD

  (İd. C.) Bayramlar.

• AYAL

  (Bak: Iyal)

• AYAN

  (İyân) Aşikâr. Belli. Herkesin bilebileceği ve görebileceği. * Çiftçi âletlerinden olan saban okunun bileziği.

• A'YAN

  (Ayn. C.) Gözler. * Bir yerin ileri gelenleri. * Meclis âzaları. Senato âzaları. * Muayyen ve müşahhas olan şeyler. * Altınlar. * Kaymakam.

• A'YAN-I SÂBİTE

  Tas: İlm-i İlâhide eşyanın ezelden beri sâbit olan sûret ve hakikatları. Mevcudat-ı ilmiye. (Bak: Adem-i hâricî)

• AYAR

  Altın ve gümüşten yapılmış şeylerin saflık ve hafiflik derecesi. *Saadete, mutluluğa doğru gitme.

• A'YAR

  (Ayr. C.) Eşekler.

• AYAR-DAN

  f. Ölçüden anlar, değerbilir.

• AYASOFYA

  İstanbul'daki bu ilk kilisenin açılış resmi Mi : 325 tarihinde yapılmıştır. 513 senesi Ocak ayının 13-14. gecesi bir yangın esnası bina kâmilen yanmış. O zaman İmparator Justinyanus yeniden yaptırmış. 573 de binanın resm-i küşâdı yapılmıştır.Osmanlılarca 29 Mayıs 1453'de İstanbul fethedilince Fatih Sultan Mehmed yaya olarak Kiliseye girmiş ve müezzine ezan okutarak maiyeti ile beraber namaz kılmıştır. Ayasofyanın câmi halinde kıyâmete kadar devamını vasiyet etmiş, fakat maalesef câmi 1934 de bir müze haline getirilmiştir.

• AYASTAFANOS

  İstanbul'da Yeşilköy semtinin eski adı.

• AYASTAFANOS MUAHEDESİ

  3 Mart 1878 Rusya ile Osmanlılar arasında ilk olarak yapılan bir anlaşmadır. (28 Safer 1295) Tarihte buna "Ayastafanos Mukaddemat-ı Sulhiyesi" denir. Anlaşma maddeleri tatbik edilememiştir.

• AYB

  Kusur. Leke. Utandıracak hal.

• AYB-CÛ

  f. İnsanın ayıplarını araştıran, herkesin ayıbını, noksanını meydana çıkarmak isteyen.

• AYBE

  (C.: İyâb) Heybe, deri çanta.

• AYB-GÛ

  Fitneci, fitnekâr, dedikoducu.

• AYB-GÛYÎ

  f. Dedikoduculuk.

• AYB-I HÂDİS

  Huk: Satılan eşya müşteri elinde iken ârız olan ayıb. (Müşterinin satın aldığı kumaşı kesip biçmesiyle meydana gelen hâl gibi)

• AYB-NÂK

  f. Noksan, kusurlu.

• AYC

  Razı olmamak. * Tasdik edip inanmamak. * Menfaatlenmemek, faydalanmamak.

• AYDAN

  (Uvd. C.) Uzun hurma ağaçları.

• AYDANE

  Uzun hurma ağacı.

• AYDE

  Yaramaz huylu.

• AYDIN

  Aydınlık. * Açık, âşikâr, açıkça görünen. * Mübârek, mesut. Bilgili, okumuş, görgülü.Bugün bazı çevrelerde batı ilim ve felsefesini tahsil edip benimseyenlere de "aydın" denilmektedir. Aklı gözüne inmiş, yani herşeyi maddi ölçülerle yorumlamaya alışmış, kalbi maddeci felsefe ile kararmış insana aydın demek yanlıştır. Böylelerine "zulmetli münevver" yani kalbi ve aklı kararmış okumuşlar demek daha doğru olur.