E Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. E Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• EMLES

  Avuç içi gibi düz ve yumuşak olan.

• EMLET

  Mülk etmek. Çiftlendirmek, tezvic.

• EMM

  Kasdetmek.

• EMMÂ

  (Şart edâtıdır) "Lâkin, ancak şu kadar var ki" meâlinde.

• EMMÂ-BA'DÜ

  Bundan sonra manasına olup bir başlangıç hitabından sonra söylenir. Buna fasl-ı hitab denir.

• EMMARE

  Emreden. Zorlayan. Cebreden.

• EMN

  Eminlik. Korkusuzluk. Emniyet. Bir şeye itimad etmek. İnsanda doğruluk ve imandan ileri gelen yüksek bir meleke ve kabiliyet. Rahatlık.

• EMN Ü ÂSÂYİŞ

  Eminlik ve rahatlık, korkusuzluk, tehlikesizlik, güvenlik.

• EMN Ü EMÂN

  Korkusuzluk ve emniyet hâli.

• EMN Ü EMÂNET

  Emniyet ve eminlik.

• EMNİYET

  (Emniyyet) : Eminlik, emin olma hâli, korkusuzluk, tehlikesizlik. * İtimad, güvenme, inanma. * Polis ve zabıta teşkilâtı.

• EMNİYET-İ TÂMME

  Tam bir emniyet ve korkusuzluk.

• EMPERYALİZM

  Fr. Bir devletin, sınırlarını genişletme politikası. Sınırları genişletmekteki gaye, başka memleketlerin zenginlik kaynaklarını ele geçirme ve insanlarını kendi hesaplarına çalıştırmaktır. Bu maksat için çok defa silâhlı harp, hem masraflı, hem de hürriyet fikriyle bağdaşmadığından zamanımızda daha sinsi ve maskeli bir emperyalizm şekline başvurulmaktadır. Modern emperyalizm denilen bu şekil iktisadi ve kültür hayatı bakımından bir ülkeyi kendine bağlamak suretiyle menfaat (yarar) sağlamaktadır. Gelişmiş ülkeler, az gelişmiş ülkeleri bu yolla kendilerine bağımlı hâle getirmektedir. İnsanlarını kendi kültür ve ideolojileriyle yetiştirdikleri için felsefe, siyasi görüş ve yaşayış bakımından kendilerinden ayrılamaz hâle getirmek isterler.

• EMR

  İş buyurma. * Buyurulan şey. * Madde, husus, hâdise.

• EMRAN

  (Mern. C.) Kürkler, mernler, hayvan derileri, postları.

• EMRAZ

  (Maraz. C.) Hastalıklar. Marazlar.

• EMRAZ-I AKLİYE

  Akıl hastalıkları.

• EMRAZ-I ASABİYE

  Sinir hastalıkları.

• EMRAZ-I AYNİYYE

  Göz hastalıkları.

• EMRAZ-I DAHİLİYE

  Dahilî hastalıklar, iç hastalıkları.

• EMRAZ-I EFRENCİYE

  Frengi hastalıkları, efrenci marazları.

• EMRAZ-I İNTANİYYE

  Mikroplu ve ateşli hastalıklar.

• EMRAZ-I KALBİYE

  Kalb hastalıkları.(Arkadaş! Kalb ile ruhun hastalığı nisbetinde felsefe ilimlerine meyil ve muhabbet ziyade olur. O hastalık marazı da ulum-u akliyeye tevaggul etmek nisbetindedir. Demek mânevi olan hastalıklar, insanları aklî ilimlere teşvik ve sevkeder. Ve akliyat ile iştigal eden, emraz-ı kalbiyeye mübtelâ olur!.. M.N.)

• EMRAZ-I NİSAİYE

  Kadın hastalıkları.

• EMRAZ-I SÂRİYE

  Geçici, bulaşıcı, sâri hastalıklar.

• EMRE

  Ak gözlü, beyaz gözlü.

• EMRED

  Henüz tüyü bitmemiş, sakalı gelmemiş olan genç.

• EMREŞ

  şerli, kötü kimse.

• EMRET

  Kaşının kılı dökülmüş kimse. * Yeleksiz ok.

• EMRÎ

  (Emriye) Emirle ilgili, emre ait.

• EMR-İ ADEMÎ

  Olması mümkün olan birşeyin sebeblerinden bir veya birkaçını yapmamakla o şeyin olmamasına sebep olmak.

• EMR-İ Bİ-L-MARUF, NEHY-İ ANİL-MÜNKER

  Dinin emirlerini, Kur'âni ve İslâmi hakikatleri neşretmek ve bildirmek, men'edilen şeyleri de yaptırmamak. İyiliği, İslâmi hususları emretmek ve teşvik etmek, kötülüğü men'edip yaptırmamağa sevketmek. (Fakat bu kudsi vazifeyi âdabına itaat ve riâyet ederek ifâ etmek lâzımdır, zirâ bu itaat da dinimizin emirlerindendir.)

• EMR-İ HAK

  Hakk'ın emri, Allah'ın emri. Ölüm.

• EMR-İ HÂS

  Hususi emir. Belli bir şahsa verilen emir. Özel ve belli bir iş.

• EMR-İ İLAHÎ

  Allah'ın emri. Mc: Ölüm.(Ubudiyet, emr-i İlahîye ve rıza-yı İlahîye bakar. Ubudiyetin dâisi, emr-i İlahî ve neticesi rıza-yı Hak'tır. Semeratı ve fevaidi, uhreviyedir. Fakat ille-i gaiyye olmamak, hem kasden istenilmemek şartıyla, dünyaya ait faideler ve kendi kendine terettüp eden ve istenilmiyerek verilen semereler, ubudiyete münafi olmaz. Belki zaifler için müşevvik ve müreccih hükmüne geçerler. Eğer o dünyaya âit fâideler ve menfaatlar, o ubudiyete, o virde veya o zikre illet veya illetin bir cüz'ü olsa, o ubudiyeti kısmen ibtal eder. Belki o hâsiyetli virdi akim bırakır, netice vermez. İşte bu sırrı anlamıyanlar, meselâ yüz hâsiyeti ve fâidesi bulunan Evrâd-ı Kudsiye-i Şâh-ı Nakşibendî'yi veya bin hâsiyeti bulunan Cevşen-ül Kebir'i, o fâidelerin bazılarını maksud-u bizzat niyet ederek okuyorlar. O fâideleri göremiyorlar ve göremiyecekler ve görmeye de hakları yoktur. Çünki, o fâideler o evrâdların illeti olamaz; ve ondan, onlar kasden ve bizzat istenilmeyecek. Çünki onlar fazlî bir surette o hâlis virde talebsiz terettüb eder. Onları niyet etse, ihlâsı bir derece bozulur. Belki ubudiyetten çıkar ve kıymetten düşer. Yalnız bu kadar var ki; böyle hâsiyetli evradı okumak için, zaif insanlar bir müşevvik ve müreccihe muhtaçtırlar. O fâideleri düşünüp, şevke gelip, evrâdı sırf rıza-yı İlahî için, âhiret için okusa zarar vermez. Hem de makbuldür. Bu hikmet anlaşılmadığından, çoklar, aktabdan ve selef-i salihînden mervî olan faideleri görmediklerinden şüpheye düşer, hatta inkâr da eder. M.N.)

• EMR-İ İSTİHBABÎ

  Müstehab veya sünnet olan vazife.* Sevdirmek için verilen emir. * Muhabbetin gereği olarak yapılması gereken iş.

• EMR-İ İ'TÂ

  Verme emri. Verilme emri.

• EMR-İ İTİBÂRÎ

  Hakikatta, hariçte vücudu olmayıp, var kabul edilen emir, iş. (İnsanın fiilleri, kesbi gibi.) (Bak: İtibâri)

• EMR-İ KÜFRÎ

  İmansızlığa ait bir iş ve bir husus.

• EMR-İ KÜN

  Kün emri. Cenâb-ı Hakk'ın verdiği Ol mânasına gelen Kün emri. Allah (C.C.) bir şeye Ol diye emretse, (Yani, Kün dese) o şey derhal olur. (Yâni, Fe Yekun)

• EMR-İ MAAŞ

  Geçinme işi ve hususu. Hayat ihtiyaçları.

• EMR-İ MÜŞKİL

  Zor iş, müşkil emir.

• EMR-İ NİSBÎ

  Kıyas ile olan emir. Öncekilerine veya diğerlerine göre olan iş veya emir veya hâdise. İllet-i tâmme istemiyen ve vücud-u haricisi bulunmayan emir.

• EMR-İ TEKVİNÎ

  Yaradılışa ait İlâhi kanun ve nizam. Tekvine dair işler, hâdiseler, maddeler. Fıtri kanunlar ve Âdetullahın tazammun ettiği emirler. (Meselâ ilmin i'tâsı, mânen ameli emrediyor. Zekânın i'tası ilmi emrediyor. İstidadın bulunması zekâyı, aklın verilmesi ma'rifetullahı, kudretin verilmesi çalışmayı, cesaretin verilmesi cihadı mânen ve tekvinen emrediyor. İ.İ.)

• EMR-İ VÂKİ'

  Beklenilmeyen iş, sürpriz. Zorlayıcı bir baskı ile bir işi yapmaya mecbur etmek.

• EMS

  Dünkü gün.

• EMSAH

  Yürürken uylukların birbirine sürtmesi.

• EMSAL

  (Misâl. C.) Denk. Benzer. Yaşları birbiriyle aynı olanlar. * Mat: Kat sayı. * (Mesel. C.) Kıssalar, hikâyeler, romanlar, masallar, destanlar.

• EMSAR

  (Mısr. C.) Büyük şehirler, beldeler, memleketler, kasabalar.

• EMSEL

  (Misil. C.) İmtisale şayan olan. Tam benzer. Efdal, ekrem ve eşref olan.