H Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. H Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• HIRRÎC

  Bir kimsenin çıkardığı nesne.

• HIRRÎF

  Acılığından dili acıtan nesne.

• HIRRİK

  (C.: Ehrak - Hurrak - Huruk) Cömerd, kerim. Zarif.

• HIRRİT

  (C.: Harârit) Delil. * Hâzık. * Mâhir, maharetli.

• HIRS

  Aç gözlülük. Tamahkârlık. * Kızgınlık. * Şiddetli istek, arzu. * Azgınlık.(Hırs ile aculiyet sebeb-i haybettir. Zira, müretteb basamaklar gibi fıtrattaki tertibe, teselsüle tatbik-i hareket etmediğinden haris muvaffak olamaz... M.)(Arkadaş! Esbab ve vesaiti insan kucağına alıp yapışırsa, zillet ve hakarete sebep olur. Meselâ: Kelp, bütün hayvanlar içerisinde birkaç sıfat-ı hasene ile muttasıftır ve o sıfatlar ile iştihar etmiştir. Hattâ sadakat ve vefâdarlığı darb-ı mesel olmuştur. Bu güzel ahlâkına binaen, insanlar arasında kendisine mübarek bir hayvan nazarıyla bakılmağa lâyık iken, maalesef insanlar arasında mübarekiyet değil necis-ül-ayn addedilmiştir.Tavuk, inek, kedi gibi sair hayvanlarda, insanların onlara yaptıkları ihsanlara karşı şükran hissi olmadığı halde, insanlarca aziz ve mübarek addedilmektedirler. Bunun esbabı ise, kelpte hırs marazı fazla olduğundan esbab-ı zâhiriyeye öyle bir derece ihtimam ile yapışır ki, Mün'im-i Hakiki'den bütün bütün gafletine sebep olur. Binaenaleyh, vasıtayı müessir bilerek Müessir-i Hakiki'den yaptığı gaflete ceza olarak necis hükmünü almıştır ki tâhir olsun. Çünki hükümler, hadler günahları affeder. Ve beyn-en-nâs tahkir darbesini, gaflete keffaret olarak yemiştir.Öteki hayvanlar ise, vesaiti bilmiyorlar ve esbaba o kadar kıymet vermiyorlar. Meselâ: Kedi seni sever, tazarru eder. Senden ihsanı alıncaya kadar. İhsanı aldıktan sonra öyle bir tavır alır ki, sanki aranızda muarefe yokmuş ve kendilerinde sana karşı şükran hissi de yoktur. Ancak Mün'im-i Hakiki'ye şükran hisleri vardır. Çünki, fıtratları Sânii bilir ve lisan-ı halleriyle ibadetini yaparlar. Şuur olsun olmasın...Evet kedinin "Mır-mır" ları "Yâ Rahim! Yâ Rahim! Yâ Rahim!" dir. M.N.)

• HIRS

  Saklamak.

• HIRS

  Ayı.

• HIRS

  (Hurs) Takdir, kıyas. * Altın veya gümüşten halka.

• HIRS-BEÇE

  Ayı yavrusu.

• HIRSEK

  f. Ayı yavrusu.

• HIRSEME

  Ayakkabının başı.

• HIRS-I CAH

  Makam ve rütbe hırsı.

• HIRSİYE

  Geceleyin çalınan koyun.

• HIRŞA'

  Yılan derisi. * Yumurtanın üst kabuğu.

• HIRT

  Erkek keklik. * Hastalıktan dolayı, kesilmiş gibi parça parça olan bulaşık süt.

• HIRTİT

  Kereviz.

• HIRTOPOZ

  (Argo) Anlayışsız, kaba, ahmak kimse.

• HIRVANÎ

  Tar: Düz yakalı önü ilikli bir çeşit elbisedir. Şehzade Abdülmecid'in okumağa başlamasından dolayı yapılan törende, yakınlarının bu elbiseyi giymeleri istenmiş ve bu husus, devletin resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi'de tebliğ edilmişti.

• HIRVAT

  Hırvatistan halkından veya bu halkın neslinden olan kişi.

• HIRVATÎ

  Tar: Sipahilerin başlarına giydikleri külâh tarzındaki başlık.

• HIRZ

  Melce'. Sığınılacak yer. * Tılsım. Cenab-ı Hakk'ın muhafaza etmesine dair yazılı duâ. * Fık: Bir malın âdet üzere muhafazasına mahsus yer. * Muhafaza etmek.

• HIRZ-I BİGAYRİHÎ

  Aslında eşya saklamaya mahsus olmayan, izin almadan girilebilen ve konacak malların yanında muhafızı olan yer. (Yol, mescid, meydan gibi)

• HIRZ-I BİNEFSİHÎ

  İçerisinde mal ve eşya saklamak için yapılmış, hazırlanmış ve içine izinsiz girilemiyen ev, dükkân, çadır, depo vs. gibi mahaller. (Kasa, sandık, dolap, çuval da bu hükümdedir.)

• HIRZ-I CAN

  Bağrına basıp canı gibi korumak. Canı koruyan. Canını teslim ederek sığınmak.

• HISA

  (C.: Ahsâ) Sığır tersi.

• HISA'

  Hayvanın hayalarını çıkarma, eneme, burma. * İnsanı hadım etme.

• HISAL

  (Haslet. C.) Hasletler, huylar, tabiatlar. Ahlâk.

• HISAL-İ HAMÎDE

  Medhe ve övülmeğe lâyık güzel huylar, güzel hasletler.(...Dost ve düşmanın ittifakı ile ahlâk-ı hasenenin, şahsında en yüksek derecede; ve bütün muamelâtının şehadetiyle secâyâ-yı sâmiye, vazifesinde ve tebligatında en âlî bir derecede ve din-i İslâmdaki mehasin-i ahlâkın şehadetiyle, şeriatında en âlî hısal-i hamîde, en mükemmel derecede bulunduğuna ehl-i insaf ve dikkat tereddüd etmez. S.)

• HISAM

  Düşmanlık, çekişmek, kavga, mücâdele.

• HISAN

  Mümtaz kimseler, seçkin kişiler.

• HISAN

  (Hasna. C.) Güzel kadınlar veya kızlar.

• HISAN

  Aygır, at.

• HISANE

  Berklik, sağlamlık, sertlik, muhkemlik.

• HISAS

  Hisseler. Paylar. Nasipler. * Kıssadan alınan dersler.

• HISASE (HISSE)

  Kabahat. * Alçaklık, denâet.

• HISB

  Yay avazı. Ok atma sırasında yaydan çıkan ses.

• HISB

  Ucuzluk, bolluk.

• HISIM

  Soyca ve evlenme neticesinde aralarında bağ bulunanların beheri. Akraba.

• HISN

  Kale. Hisar. Sığınmağa, korunmağa mahsus sağlam yer.

• HISN-I HASÎN

  Çok kuvvetli, en sağlam korunma.

• HISREM

  Koruk. * Bahil kimse.

• HISREME

  Üst dudağın derisinin sarkık olması.

• HISS

  (C.: Hısas) Nasip, hisse.

• HISS

  Noksan, eksik.

• HISSA

  (Bak: Hisse)

• HISSAN

  Mümtaz ve belirli kimseler. Tanınmış iyi kimseler. Ekâbirler.

• HISSET

  (Bak: Hisset)

• HISSÎS

  Hâslık.

• HISSÎSA

  Bir kimseye, bir şeye mahsus olan hâl.

• HISVE (HISYE)

  (C.: Haseyât) İki avuç dolusu. * Azeryun otu.