İ Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. İ Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• İBKAL

  Yerde ot bitmesi. Ramis adı verilen otun yeşermesi.

• İBKAR

  Fecirden kuşluğa kadar olan vakit. * Tehir etmek, sonraya bırakmak.

• İBL

  (İbil) Dişi deve. * Deve sürüsü.

• İBLA'

  Yutturma, emdirme.

• İBLAG

  Bildirmek. Yetiştirmek. Haberdar etmek. Göndermek.

• İBLAK

  Alaca olmak. Kapı açmak.

• İBLAN

  İki sürü deve.

• İBLAS

  Mahzun olmak, ümitsiz olmak.

• İBLÎ

  Deveci.

• İBLİM

  Anber. * Bal.

• İBLİS

  İnsanları Allah yolundan çıkarmağa çalışan şeytan. (Bak: Hannas, Şeytan)

• İBLİSANE

  Şeytanca. İblisçesine, müfsidane.

• İBN

  Oğul.

• İBNE

  Kız çocuğu. Veya teennüs eden oğlan.

• İBN-İ ABBAS

  (Bak: Abdullah İbn-i Abbas)

• İBN-İ ARZ

  Garip, gurbette bulunan.

• İBN-İ CERİR-İ TABERÎ

  (Bak: Taberî)

• İBN-İ CEVZÎ

  (Hi: 508-597) El-Muğni isimli Kur'an-ı Kerim tefsiri vardır. Hanbelî fıkhı ve tarihî bilgilerde muhakkik âlimlerdendir. Ebu-l Ferec İbn-i Cevzî diye de meşhurdur.

• İBN-İ DEHALİZ

  Hırsız.

• İBN-İ HACER-İ ASKALANÎ

  (Hi: 773-852) Büyük hadis âlimidir. Şafiî mezhebinin meşhur fukahasından olup hadis üzerine çok eserleri vardır.

• İBN-İ HURRE

  Dürüst, doğru ve namuslu insan.

• İBN-İ HÜMAM

  (Hi: 788-861) Hanefî fukahasından meşhur bir zattır. Şer'î ilimlerde, edebiyatta mütehassıs idi.

• İBN-İ IRS

  (C: Benât-ı ırs) Gelincik dedikleri küçük hayvan.

• İBN-İ İSHAK

  (Ebu Abdullah Muhammed) Medine'de büyümüştür. Hz. Muhammed'in (A.S.M.) hayatına dair vak'aları derin bir alâka ile toplamağa başladı. Daha sonra Mısır'a, oradan da Irak'a gitti. Hi: 151 veya 152 tarihinde Bağdat'ta vefat etti. Siyere dair iki eser vücuda getirmiştir.1. Kitab-ül Mübtedâ ve Kısâs-ul Enbiya. 2. Kitab-ül Magazi.

• İBN-İ MES'UD

  Ebu Abdurrahman Abdullah Bin Mes'ud da denir. (R.A.)şeref-i İslâm ile müşerref olanların altıncısıdır. Bütün gazvelere iştirak etmiştir. Dâimî surette huzur-u Risalette bulunduğundan Kur'an-ı Kerim'i herkesten iyi öğrendiği gibi, pekçok hadis de işitmiş ve ezberlemişti. Kur'an-ı Kerim'i en evvel Mekke'de Kureyş'e duyuran, Makam-ı İbrahim'de "Rahman" Suresini açıktan okuyan, bu zâttır. Ashab-ı Kiramın büyük fakih ve müçtehidlerindendir. Bünyesi çok zayıftı. Resul-i Ekrem (A.S.M.) bir gün Ashab-ı Kirama hitaben: "Siz İbn-i Mes'ud'un vücudca zayıf olduğuna bakmayınız. Mizanda hepinizden ağırdır." buyurmuşlardır.Bir gün kendisine: Hangi ilim mu'teberdir diye sormuşlar. "Kur'an-ı Kerim ve Hadis-i Şerif ilmini çok severim" cevabını vermiştir. Resul-i Ekrem'den (A.S.M.) 840 hadis rivayet etmiştir. Hicri 32 tarihinde 60 yaşını mütecaviz olduğu halde ebedî hayata kavuşmuştur.

• İBN-İ MİKRAZ

  Sansar.

• İBN-İ ÖMER

  (Bak: Abdullah İbn-i Ömer)

• İBN-İ RÜŞD

  (Kadı Muhammed Bin Ahmed) (Hi: 514-595) Endülüs Devleti zamanında yetişen bir filozoftur. Kurtuba'da doğmuştur.(Kur'an vahiy olmakla beraber delâil-i akliye ile te'yid ve tahkim edilmiş. Evet kâmil ukalânın ittifakı buna şâhiddir. Başta ulema-i ilm-i Kelâmın allâmeleri ve İbn-i Sina, İbn-i Rüşd gibi felsefenin dâhileri müttefikan esasat-ı Kur'aniyeyi usulleriyle, delilleriyle isbat etmişler. M.)

• İBN-İ SEBİL

  Yolcu. Seyyah.

• İBN-İ SİNA

  (Hi: 370-428) Buhara'lı olup zamanının en büyük âlimi, doktor ve filozofudur. Avrupa'da, Avicenna diye tanınmıştır.

• İBN-İ TEYMİYE

  (Hi: 661-728) Diğer adı Ahmed bin Abdülhalim Harranî'dir. Hanbelî fıkıh ve hadis âlimi olarak bilinir. Bazı mes'elelerde ifrata kaydığından cumhur-u ulemaca hüsn-ü kabul görmemiştir.

• İBN-İ UYEYNE

  (Hi: 107-198) Ebu Muhammed Süfyan bin Uyeyne, ikinci derecede tâbiinden olup aslen Kufeli olduğu hâlde Mekke-i Mükerreme'de kalmıştır. Hadisde, tefsirde ve bilhassa Hadis-i Şerifleri tefsir etmede derin âlim olup yedi bin Hadis-i Şerif nakletmişti. Zâhid, müttaki ve sâlih bir zât olup kuru arpa ekmeği ile beslendiği meşhurdur. (Rahmetullahi aleyh)

• İBN-İ ÜSBUAYN

  Çok güzel genç. * Ayın ondördü.

• İBN-İ VAKT

  Zamanın uyarına giden, vaktin icaplarına göre hareket eden kişi. Zamane adamı. * Mizaç ve tabiata göre söz söyleyen kimse.

• İBN-İ VERDÂN

  Hamam içinde olan kara çekirge.

• İBN-İ ZÜKÂ

  Sabah.

• İBN-İL CELLÂ

  Meşhur kişi. Namlı ve şöhretli adam.

• İBN-ÜL BETÛL

  Hz. İsâ (A.S.). Hz. Meryem'in oğlu. (Bak: Betûl)

• İBN-ÜL HABBE

  Ekmek.

• İBN-ÜL MÂ'

  Su kuşu.

• İBN-ÜL ÜNS

  Dost.

• İBN-ÜS-SEBİL

  Misâfir.

• İBN-ÜZ ZAMAN

  Zamanın çocuğu. Devrin adamı.

• İBN-ÜZ ZİNÂ

  Zinâ sonucu meydana gelen çocuk. Piç.

• İBRÂ

  (Ber'. den) Temize çıkarmak. Borçtan kurtarmak. Sağlamlaştırmak.

• İBRAD

  Güçsüzleştirme, âciz bırakma. * Soğutma.

• İBRAHİM

  İbrahim kelimesi, İbranicede baba anlamına gelen "eb"; ve cumhur demek olan "reham" kelimelerinden meydana gelmiştir. "Ebu-l cumhur" ise; cumhurun babası demektir. Bu ismi meydana getiren kelimelerin ikisinin de hareke veya telaffuzlarını az bir değişiklik yapmakla yine bu mânalar Arapçada vardır. Bu da İbranilerle Arapların yakınlıklarına delildir.

• İBRAHİM (A.S.)

  Halilullah ve Halil-ür Rahman da denir. Peygamberlerden İshak ve İsmâil'in (A.S.) babasıdır. Yirmi sahifelik kitap kendisine nâzil olmuştur. Süryanice konuşurdu. Peygamberimizin de (A.S.V.) ceddi idi. Urfa'da doğduğu da rivayet edilir. Zamanın kralı Nemrud tarafından ateşe atılmak istendi, mu'cize olarak ateş onu yakmadı. En şiddetli zamanda dahi Allah'tan başka kimsenin dostluğunu kabul etmediğinden, sadece ondan meded beklediğinden kendisine Halilullah denilmiştir. Sonra Mısır'a ve Kenan iline gitti. Oğlu İsmail (A.S.) ile birlikte Kâbe-i Muazzama'yı yeniden inşa' ettiler. Kudüs'te medfun'dur.( $ Ayet-i Kerimesinin delâletine göre, Hazret-i İbrahim ateşe atıldığı zaman, ateşin harareti burudete inkılâb etmesi, beşerin keşfettiği yakıcı olmayan mertebe-i nâriyeye örnek ve me'hazdır. İ.İ.)(Hazret-i İbrahim Aleyhisselâm'ın Nemrud'a karşı imate ve ihyâda Güneş'in tulu' ve gurubuna intikali, cüz'î imate ve ihyadan küllî imate ve ihyâya intikaldir ve bir terakkidir. O delilin en parlak ve en geniş dairesini göstermektir. Yoksa bir kısım ehl-i tefsirin dedikleri gibi, hafî delili bırakıp, zâhir delile çıkmak değildir. M.)

• İBRAHİM BİN EDHEM

  Babası Belh Şehrinin Pâdişahı idi. Hicri 2. asırda yetişmiş büyük bir veliyullahtır. Bir çok kerametleri görülmüş, Allah rızası yolunda dünya saltanatını terk ederek fakirliği kabul etmiş ve bütün ömrünü ibadet ve taat ile geçirmiştir. Kerametleri dillere destandır.

• İBRAHİM DESUKÎ

  Büyük âlim ve mutasavvıflardan olup büyük makam sâhibi bir zâtdır. Pek meşhur ve çok güzel sözleri ve mev'izaları vardır. 676 tarihinde 43 yaşında Şam'da vefat etmiştir. (K.S.)