İ Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. İ Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• İTTİZAH-I DELİL

  Delilin açık, vazıh ve aşikâr olması.

• İTTİZAN

  Ölçülü olmak. Vezne girmek.

• İTYAN

  Delil getirmek. * Gelmek. * Vermek. * Vüsul, vasıl. * Vârid olmak. * Zikir ve isbat ve takrir eylemek.

• İVA'

  Barındırma, kondurma. Yerleştirme, oturtma, iskân ettirme.

• İVAD

  İlk işine dönme. * Âdet edinme.

• İVAR

  İkindi vakti, ikindi zamanı.

• İ'VAR

  Bir gözünü kör etme, tek göz bırakma.

• İVAZ

  f. Hazırlanmış, düzülmüş.

• İVAZ

  Karşılık olarak verilen şey. Bedel.

• İVAZAN

  Karşılık olarak, mukabilinde, karşılığında.

• İVEC

  Eğrilik, çarpıklık, yanlışlık. * Hakkı ve hakikatı eğri büğrü heveslerle tahrif etmek, gayr-i müstakim şekle getirmek.

• İVEDİ

  Aceleci, savruk. Çabuk.

• İVEZZE

  (C.: İvezz) Kaz. Ördek. * Gövdesi bodur olan. Bodur gövdeli olan.

• İVGEN

  Koşan, acele eden.

• İ'VİCAC

  Doğru davranmamak, eğri büğrü olmak. Hamlık. * Hakkı bâtıl, bâtılı hak göstermek.

• İVZ

  Ördek. Kaz. * Gövdesi bodur olan kimse.

• İYAB

  Avdet eylemek, geri dönmek.

• İYAB Ü ZEHAB

  Gidiş - geliş.

• İYAD

  Kuvvetlendirme, takviye etme. * Takviye eden âlet.

• İY'AD

  (Bak: İ'âd)

• İYADET

  (Bak: Iyâdet)

• İYAL

  (Bak: Iyâl)

• İYALET

  İdare etme, valilik yapma. * Bir valinin idare ettiği belde. * Vadi.

• İYAN

  (Bak: Ayân)

• İYANÎ

  Ayân olana ait, âşikâr ve belli olana dair.

• İYAS

  Yeis hali. Ümidsizlik ve kederli oluş.

• İYASE

  Ye'se düşürme.

• İYAZ

  (Bak: Iyâz)

• İYD

  (Bak: Îd)

• İYN

  (Bak: În)

• İZ (İZİN)

  Hem, vakt, yevm, hîn gibi kelimelerden sonra ek olarak kullanılır. Meselâ: Hîneizin: O vakit ki. Yevmeizin: O gün ki, kelimelerinde olduğu gibi. * Mâzi fiillerinden evvel iz gelirse: İzküntü muallimen: Muallim olduğum zaman mânasına geliyor. (iz) Yazılmasa mânası, muallim idim olur.

• İZA

  İncitmek, eziyet etmek. İncitilmek. (İza-i mü'min haramdır)

• İZA

  Arabça kelimelerin başında kullanılırsa; birdenbire, bir de bakılır ki, gibi mânalara gelir. İsim cümlesinin evvelinde bulunur.

• İZA'

  İyiliğe, iyilikle mukabele etme. * Korkma, havfetme.

• İZA'

  Hiza, sıra. * Bolluk ve refah sebebi.

• İZAA

  (Izâat) Açığa vurma, belli ve âşikâr etme. * Yüksek sesle bildirme, ilân etme. * Radyo.

• İZAA

  (Bak : Izaa)

• İZAA-İ ESRAR

  Gizli sırları açığa vurma, açıklama.

• İZAAT

  İlân etmek, açığa vurmak. Sesle neşriyat yapmak.

• İ'ZAB

  Suyu temizleme. * Vazgeçme. * Azaba düşürme veya düşürülme.

• İZABE

  Eritmek, eritilmek. Su gibi akıcı hale koymak. Yumuşatmak. Islah etmek.

• İZABE-İ NÜHAS

  Bakırın eritilmesi.

• İZ'AC

  Rahatsız etmek. Bunaltmak. * Yerinden koparıp ayırmak.

• İZADE

  Ailesini koruması için bir kimseye yardım etme.

• İZAE

  (İzâet) (Zû. dan) Işık verme, aydınlatma, ziya verme. (Bak: Izaet)

• İZ'AF

  Zayıflatmak, kuvvetsiz hale getirmek. * İki kat etmek. İki misline çıkarmak.

• İZAFAT

  (İzâfet. C.) İzafetler, isim takıları, isim tamlamaları. * Gr: Zincirleme isim tamlaması.

• İZAFE(T)

  Bir şeyi bir kimseye veya bir şeye nisbet etmek, yakın etmek. İsnâd etmek. Katmak, katıştırmak. * Bir şey üzerine meylettirmek, havale olmak, bağlanmak. * Mal etmek. * Gr: İki isimden meydana gelen bağlılık tamlaması.

• İZAFETEN

  İsnad etmek suretiyle, isnad ederek, ona bağlıyarak.

• İZAFET-İ MAKLUB

  Ters çevrilmiş terkib. Muzaf-un ileyh ile muzafın yer değiştirmesi olup, böylece birleşik isim ve sıfatlar yapılır. Bu terkibler semâidir; işitilmekle öğrenilir, bir kaideye bağlı değildir. Her terkib bu şekle sokulmaz. Meselâ: Tâb-ı meh: Meh-tâb: Ay ışığı. Çeşm-i âhu: Ahu-çeşm: Ceylân gözlü. Nazar-ı haram: Haram-ı nazar... gibi.)