T Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. T Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• TERAİB

  (Teribe. C.) Tıb: Göğüs kemikleri. Kaburga kemikleri. Gerdanlık yeri.

• TERAK

  f. Yarık, çatlak. * Gürültü, çatırdı.

• TERAKİB

  (Terkib. C.) Terkibler. * Gr: İki veya daha çok kelimeden meydana gelen birleşik kelimeler. Tamlamalar.

• TERAKKİ

  İlerleme. Yukarı çıkma, yükselme. * Artma, çoğalma. * Bilgi ve medeniyetçe yükseliş.(Terakkimizin şartı: 1- Mesailerin tanzimi 2- Emniyet 3- Teavün düsturunun teshilidir.) (H.Şâmiye)

• TERAKKİCU

  f. Terakki isteyen, terakki taraftarı.

• TERAKKİPERVER

  f. Terakkiyi seven. İlerlemeyi seven.

• TERAKKİŞİKEN

  f. Terakkiyi kıran, ilerlemeyi önleyen, terakkinin aleyhinde bulunan.

• TERAKKİYÂT

  (Terakki. C.) Terakkiler. Yükselişler. İlerlemeler.( $ Hazret-i Âdem Aleyhisselâm'ın dâva-yı hilâfet-i kübrâda mu'cize-i kübrâsı, talim-i esmâdır" diyor. İşte sair enbiyanın mu'cizeleri, birer hususi hârika-i beşeriyeye remzettiği gibi, bütün enbiyanın pederi ve divan-ı nübüvvetin fatihası olan Hazret-i Âdem Aleyhisselâm'ın mu'cizesi umum kemâlât ve terakkiyat-ı beşeriyenin nihayetlerine ve en ileri hedeflerine sarahate yakın işaret ediyor. Cenab-ı Hak (Celle Celâlühü), mânen şu âyetin lisan-ı işaretiyle diyor ki: "Ey benî-Âdem! Sizin pederinize, melâikelere karşı hilâfet dâvasında rüçhaniyetine hüccet olarak, bütün esmâyı tâlim ettiğimden, siz dahi, mâdem O'nun evlâdı ve vâris-i istidadısınız. Bütün esmayı taallüm edip, mertebe-i emânet-i kübrâda, bütün mahlukata karşı, rüçhaniyetinize liyâkatınızı göstermek gerektir. Zira kâinat içinde, bütün mahlukat üstünde en yüksek makamata gitmek ve zemin, gibi büyük mahlukatlar size musahhar olmak gibi mertebe-i âliyeye size yol açıktır. Haydi ileri atılınız ve birer ismine yapışınız, çıkınız!... Fakat sizin pederiniz, bir def'a şeytana aldandı, cennet gibi bir makamdan ruy-i zemine muvakkaten sukut etti. Sakın siz de terakkiyatınızda şeytana uyup Hikmet-i İlâhiyyenin semâvâtından, tabiat dalâletine sukuta vasıta yapmayınız. Vakit bevakit başınızı kaldırıp Esmâ-i Hüsnâma dikkat ederek, o semâvâta uruc etmek için fünunuzu ve terakkiyatınızı merdiven yapınız. Tâ fünun ve kemâlâtınızın menbâları ve hakikatları olan Esmâ-i Rabbâniyyeme çıkasınız ve o esmânın dürbünüyle, kalbinizle Rabbinize bakasınız...Bir nükte-i mühimme ve bir sırr-ı ehemm şu âyet-i acibe, insanın câmiiyet-i istidadı cihetiyle mazhar olduğu bütün kemâlât-ı ilmiye ve terakkiyat-ı fenniye ve havârık-ı sun'iyeyi "Tâlim-i Esmâ" unvaniyle ifade ve tabir etmekte şöyle lâtif bir remz-i ulvi var ki: Herbir kemâlin, herbir ilmin, herbir terakkiyatın, herbir fennin bir hakikat-ı âliyesi var ki; o hakikat, bir ism-i İlâhîye dayanıyor. Pek çok perdeleri ve mütenevvi tecelliyatı ve muhtelif daireleri bulunan o isme dayanmakla o fen, o kemalât, o san'at; kemâlini bulur, hakikat olur. Yoksa yarım yamalak bir surette nâkıs bir gölgedir...Meselâ: Hendese bir fendir. Onun hakikatı ve nokta-i müntehâsı, Cenab-ı Hakk'ın "İsm-i Adl ve Mukaddir" ine yetişip, hendese âyinesinde o ismin Hakimane cilvelerini haşmetiyle müşahede etmektir.Meselâ: Tıbb bir fendir, hem bir san'attır. Onun da nihayeti ve hakikatı; Hakîm-i Mutlak'ın "Şâfi" ismine dayanıp, eczahane-i kübrası olan ruy-i zeminde Rahimane cilvelerini, edviyelerde görmekle, tıbb kemâlâtını bulur, hakikat olur.Mesela: Hakikat-ı mevcudattan bahseden Hikmetü'l-Eşyâ, Cenab-ı Hakk'ın (Celle Celâluhu) İsm-i Hakîm'inin tecelliyat-ı kübrasını, müdebbirane, mürebbiyane eşyada, menfaatlarında ve maslahatlarında görmekle ve o isme yetişmekle ve ona dayanmakla şu hikmet hikmet olabilir. Yoksa, ya hurafâta inkılâb eder ve malâyaniyat olur veya felsefe-i tabiiye misillü dalâlete yol açar.İşte sana üç misal!... Sâir kemalât ve fünunu bu üç misale kıyas et. İşte Kur'an-ı Hakîm şu âyette beşeri şimdiki terakkiyatında pek çok geri kaldığı en yüksek noktalara, en ileri hududa, en nihayet mertebelere, arkasına dest-i teşviki vurup, parmağıyla o mertebeleri göstererek: "Haydi arş ileri" diyor. S.) (Bak: Medeniyet)

• TERAKKU'

  Sıkıntı ve emek ile kazanma.

• TERAKKUB

  Bekleme, gözetleme, yol gözleme. * Ümit etme. * Muntazır olma.

• TERAKKUBÂT

  (Terakkub. C.) Gözetlemeler, beklemeler.

• TERAKKUD

  Acele etmek.

• TERAKKUK

  Merhamete gelme, acıma.

• TERAKKUS

  Raksetme, dansetme. * Devamlı aşağı inip yukarı çıkma.

• TERAKRUK

  Parlama. Işıklı olma.

• TERAKUS

  Karşılıklı olarak oynaşıp raksetme.

• TERAKÜB

  Birbirine bağlanıp kenetlenme. * Birbirinin üzerine binme.

• TERAKÜL

  Vuruşmak, döğüşmek.

• TERAKÜM

  Birikme, yığılma. * Birbiri üzerine sıkışma.

• TERAKÜMÂT

  (Teraküm. C.) Toplanmalar, yığılmalar, birikmeler.

• TERAMİ

  Oklaşmak, karşılıklı olarak ok atışmak.

• TERANE

  Edb: Rübâinin başka bir ismi. * Terennüm. Nağme, âhenk, makam. * Bir şiiri makam ile okuma, şarkı söyleme.

• TERANEKÂR

  f. Terennüm eden. Öten, ötücü.

• TERANEPERDÂZ

  f. Makamla şarkı söyliyen.

• TERANESÂZ

  f. Öten, ötücü.

• TERANEZÂR

  f. Ahenkli ve cümbüşlü yer.

• TERANEZEN

  f. Şarkı söyleyen.

• TERANİ

  (Reeye. den) Sen beni görürsün veya görüyorsun (mânasına fiil).

• TERARİH

  (Türrehe. C.) Saçmasapan ve mânâsız sözler.

• TERA'RU'

  Deprenmek. * Büyümek. * Çocuğun hareket etmesi.

• TERASET

  Kalkancılık.

• TERASUF

  (Kaldırım taşları biçiminde) birbirine yanaşarak sıkışma, istif olma.

• TERASÜL

  (C.: Terasülât) Haberleşme, mektublaşma.

• TERATİR

  Büyük işler.

• TERA'UD

  (Ra'd. dan) Titreme.

• TERAVET

  Tazelik. (Bak: Taravet)

• TERAVİH

  Ramazan gecelerinde kılınan ve sünnet olan yirmi rek'atlık namaz.

• TERAVUH

  Ayakta çok durmak icab ettiği zamanlar, kâh sağ ayak üzerine ve kâh sol ayak üzerine durmak.

• TERAZİ

  (Rıza. dan) Birbirini razı etme. Uyuşma.

• TERAZU

  f. Terazi.

• TERB

  Bir nesneyi toprakla örtmek, üstüne toprak saçmak.

• TERBA

  Toprak. Yer, arz.

• TERBAB

  Toprak.

• TERBİ'

  Gazelin her beytine ikişer mısra ilâve ederek onu âdeta murabba (dörtlük) şekline koyma. * Dörde bölme. * Dört köşe etme.

• TERBİAN

  Dört köşeli olarak. * Murabba (kare) olarak.

• TERBİL

  Ayırmak.

• TERBİŞ

  (Ok) yeleklemek.

• TERBİT

  Zeytinyağı vermek.

• TERBİYE

  Allah'ın emirlerine itaat ederek ruhen ve cismen yükselmeye ve yükseltmeye çalışmak. Kemale ermeğe, nizam ve emirleri dinlemeğe çalışmak. Allah rızası yolunda gitmeyi öğrenmek.

• TERBİYEGÂH

  f. Terbiye yeri. Öğrenme ve yetişme yeri.