G Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. G Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• GAYDAK

  Geniş. * Yumuşak. * Kerim kişi. İyi huylu kimse. * Keler yavrusu. * Büluğ çağına varmamış çocuk.

• GAYE

  Maksad, kasdedilen, netice, sonuç.(Her şeyin vücudunun müteaddit gayeleri ve hayatının müteaddit neticeleri vardır. Ehl-i dalâletin tevehhüm ettikleri gibi dünyaya, nefislerine bakan gayelere münhasır değildir. Tâ, abesiyyet ve hikmetsizlik içine girebilsin. Belki her şeyin gayât-ı vücudu ve netaic-i hayatı üç kısımdır. Birincisi ve en ulvisi Sani'ine bakar ki; o şeye taktığı hârika-i san'at murassaatını, Şâhid-i Ezelî'nin nazarına resm-i geçit tarzında arzetmektir ki, o nazara bir ân-ı seyyale yaşamak kâfi gelir. Belki, vücuda gelmeden, bilkuvve niyyet hükmünde olan istidadı yine kâfidir. İşte, seriüz-zeval lâtif masnuât ve vücuda gelmeyen, yâni sünbül vermeyen birer hârika-i san'at olan çekirdekler, tohumlar şu gayeyi bitemamiha verir. Faidesizlik ve abesiyyet onlara gelmez. Demek her şey; hayatiyle, vücudiyle Saniinin mu'cizat-ı kudretini ve âsâr-ı san'atını teşhir edip, Sultan-ı Zülcelâl'in nazarına arzetmek birinci gayesidir...İkinci kısım: Gaye-i vücut ve netice-i hayat: Zişuura bakar. Yâni, herşey Sâni-i Zülcelâlin birer mektub-u hakaik-nüma, birer kaside-i letafetnüma, birer kelime-i hikmet-edâ hükmündedir ki; melâike ve cin ve hayvanın ve insanın enzârına arzeder.. mütalâaya dâvet eder. Demek, ona bakan her zişuura ibretnüma bir mütalâagâhdır.Üçüncü kısım: Gaye-i vücut ve netice-i hayat: O şeyin nefsine bakar ki; telezzüz ve tenezzüh ve beka ve rahatlıkla yaşamak gibi cüz'î neticelerdir. Meselâ: Azîm bir sefine-i Sultaniyyede bir hizmetkârın dümencilik ettiğinin gayesi: Sefine itibariyle yüzde birisi kendisine, ücret-i cüz'iyyesine ait.. doksandokuzu Sultana ait olduğu gibi; herşeyin nefsine ve dünyaya ait gayesi bir ise, Sâni'ine ait doksandokuzdur. İşte bu teaddüd-ü gayattandır ki; birbirine zıt ve münâfi görünen hikmet ve iktisad, cud ve sehâ ve bilhassa nihayetsiz seha ile sırr-ı tevfiki şudur ki: Birer gaye nokta-i nazarında cud ve seha hükmeder. İsm-i Cevvad tecelli eder. Meyveler, hubublar; O tek gaye nokta-i nazarında bigayr-i hisâbdır. Nihayetsiz cûdu gösteriyor. Fakat, umum gayeler nokta-i nazarında; hikmet hükmeder. İsm-i Hakîm tecelli eder.. Bir ağacın ne kadar meyveleri var, belki her meyvenin o kadar gayeleri vardır ki; beyan ettiğimiz üç kısma tefrik edilir. Şu umum gayeler, nihayetsiz bir hikmeti ve iktisadı gösteriyor. Zıt gibi görünen nihayetsiz hikmet, nihayetsiz cud ile seha ile içtima ediyor. Meselâ: Asker ordusunun bir gayesi, te'min-i âsâyiştir. Bu gayeye göre ne kadar asker istersen var ve hem pek fazladır. Fakat, hıfz-ı hudut ve mücahede-i a'dâ gibi sair vazifeler için, bu mevcut ancak kâfi gelir. Kemâl-i hikmetle muvazenededir. İşte hükümetin hikmeti, haşmet ile içtima ediyor. O halde, o askerlikte fazlalık yoktur denilebilir... S.)

• GAYED

  Nazik ve yumuşak tenli olmak.

• GAYE-İ HAYAL

  Hayalde tasavvur edilen ve ona varılması istenen gaye ve maksat. İdeal.

• GAYET

  Çok, pek çok. * Nihayet. Gaye. Encam.

• GAYETEN

  Son derece, çok fazla olarak.

• GAYETSİZ

  Nihayetsiz, sonsuz.

• GAYET-ÜL-GAYE

  Gayenin esası, en son derece. (Bak: Vicdan)

• GAYF

  Eğilmek, meyl.

• GAYHEB

  (C.: Gayâhib) Gece karanlığı.

• GAYIT

  (C: Gaytân-Agvât) Çukur yer. * Kenef.

• GAYİR

  Irak, baid, uzak.

• GAYK

  (Gayuk) Fikri karışık olmak.

• GAYL

  Irmak, nehir. * Ağaç, şecer. * Cima etmek. * Kadının hâmile iken çocuğuna süt emzirmesi.

• GAYLE

  Şişman kadın.

• GAYLEM

  Kul, cariye. * Kablumbağanın erkeği. * Mevzi ismi. * Mugaylân ağacı.

• GAYM

  Bulut. * Sisli bulut tabakası. * Pek susayıp hararetlenmek.

• GAYME

  Çok fazla susama, susuzluk.

• GAYN

  Susuzluk. * Arapçada "ayn" harfinden sonra gelen harfin adı.

• GAYNA

  Yaprakları çok olan yaş ağaç.

• GAYNE

  Aralarından su akamayan birbirine girmiş ve dolaşmış ağaçlar.

• GAYR

  Diğer, başkası, mâadâ, âher, yabancı. (İstisnâ edâtıdır. Başlarına getirildiği kelimeyi nefy yapar.)

• GAYR-ENDÎŞ

  f. Başkalarını düşünen, şefkatli ve cömert kimse.

• GAYRET

  Dikkatle ve sebatla çalışmak. * Kıskanmak, çekememek. * Hareketli ve temiz hislerle çalışmak. * Dine, imana, namus gibi kıymetlere tecavüz edenlere karşı müdafaa için harekete gelmek.

• GAYRET-İ BÂTILA

  Faydasız ve boşu boşuna uğraşma.

• GAYRET-İ CÂHİLİYE

  Körü körüne uğraşmak. Allah'ın razı olmadığı lüzumsuz şeylere kıymet vererek didinmek.

• GAYRET-İ DİNİYYE

  Din için gayret etme.

• GAYRET-İ MERDANE

  Mertçesine gayret.

• GAYRETKEŞ

  Çalışkan, çabalayıcı. * Bir tarafı tutan, taraftar. * Kıskanç.

• GAYRET-MEND

  f. Gayretli, çalışkan.

• GAYRET-ŞİAR

  f. Gayretli. çalışkan.

• GAYRI

  Başkası, diğeri. Artık. (Bak: Gayr)

• GAYR-I KABİL

  Mümkün ve kabil değil, imkânsız. Mümkün olmayan, olamaz.

• GAYR-I MAHDUD

  Hudutsuz, uçsuz bucaksız, sonsuz.

• GAYR-I MAHSUR

  Hasrolunmamış. Sınırsız.

• GAYR-I MA'KUL

  Akıl işi olmayan, aklın kabul etmediği.

• GAYR-I MEBZUL

  Çok kullanılmayan. Az bulunan şey.

• GAYR-I MECZUZ

  Devamlı, kesilmeden.

• GAYR-I ME'LUF

  Alışılmamış, ülfet edilmemiş.

• GAYR-I MEMNUN

  Devamlı. Kesiksiz. * Minnetsiz, sürekli.

• GAYR-I ME'MUL

  Umulmadık. Beklenmedik. Birdenbire.

• GAYR-I MEN HÜVE LEH

  Sâhibinden gayrısı.

• GAYR-I MENKUL

  Naklolunamayan, taşınamayan (tarla,bağ, ev gibi) mallar.

• GAYR-I MER'Î

  Görünür olmayan, görünmeyen.

• GAYR-I MESKUN

  İçinde oturulmayan yer. Kimsesiz yer.

• GAYR-I MEŞRU'

  Allah'ın rızâsına uymayan, şeriat hârici, kanunsuz iş.(Tarık-ı gayr-ı meşru' ile bir maksadı tâkibeden galiben maksudunun zıddı ile ceza görür. -Avrupa muhabbeti gibi.- Gayr-ı meşru' muhabbetin âkıbetinin mükâfatı, mahbubun gaddarane adavetidir. M.)

• GAYR-I MEŞ'UR

  Duyulmayan, hissedilmeyen. (Bak: Taht-eş şuur)

• GAYR-I MUTABIK

  Uygun gelmeyen, uymayan.

• GAYR-I MUTEMED

  Kendine itimad edilmeyen.

• GAYR-I MÜEKKEDE

  Tekrarlanmamış ve takviye edilmemiş. * Zannî ve kat'î delil ile sâbit olmayıp, Peygamberimizin (A.S.M.) bazan devam buyurdukları iş veya amel.