M Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. M Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• MEZBUBE

  Sineği çok olan yer.

• MEZBUH

  Kesilen. Zebhedilen. Boğazlanmış. * Kurban edilmiş.

• MEZBUHÂNE

  f. Boğazlanır gibi. Boynundan kesilircesine. * Çırpınarak, son ümid ve son kuvvetle.

• MEZBUL

  Solmuş çiçek. * Zayıf, arık ve zebun olmuş olan.

• MEZBUR(E)

  Adı geçen. İsmi yukarıda geçen. (Bak: Merkum) * Taş ile örülmüş kuyu.

• MEZC

  Katma. Karıştırma.

• MEZCEN

  Karıştırmakla. Katma suretiyle.

• MEZCETMEK

  Katmak. Karıştırmak.

• MEZCÎ

  Katıp karıştırmakla alâkalı. Mezce dair.

• MEZC-İ İTTİHAD

  İttihadın verdiği imtizac. Kuvvetli birlik ve beraberlik.

• MEZCUC

  Süngülenmiş. Süngü ile dürtülmüş.

• MEZD

  Misvak ağacının yemişi.

• MEZE

  Tad. Çeşni. Zevk. * Eğlence, alay, lâtife.

• MEZEBBE

  Sinekli yer. * Dizin aşağısındaki kaba etlerin etrafı.

• MEZELLET

  Alçaklık. Zelillik.

• ME'ZEM

  (C: Meâzim) Dağ içinde olan dar yol. Cenk yeri, dövüş meydanı.

• MEZEMMET

  Ayıplama. Kınama. Yerme. * Kınanacak, yerilecek iş.

• MEZEN

  Usul, kaide. Yol. Âdet. Örf.

• ME'ZENE

  (C.: Meâzin) (Ezan. dan) Ezan okunacak yer.

• ME'ZER

  (C: Meâzir) Sığınacak yer, melce.

• MEZFUFE

  Gönderilmiş.

• MEZG

  Yemeği ağızda çiğnemek.

• MEZH

  (Müzâh-Müzâha-Mizâh) : Lâtife, şaka. * Mezc, katma, karıştırma.

• MEZHAR

  (C: Mezâhır-Mezâhir) Karın içi. * Damar.

• MEZHEB

  Yol. Gidilen yol. Tutulan çığır. * Dinin esaslarında ve esas temel mes'elelerde bir olmakla beraber, teferruatta bazı muhtelif mes'eleler olması sebebiyle birbirinden az farklı müctehidlerin yolları. Müctehidlerden, kendilerine tâbi olunanların seçtikleri meslekleri. Füruatta Hanefi ve Şâfii; ve Akaidde Mâturidi ve Eş'ari gibi... Bu "Mezheb" kelimesi asıl ve esas mânasına da kullanılır. Beyn-el ulemâ ve mukakkiklerce ince tedkik neticesinde Kur'ân-ı Kerim'in esaslarından, Peygamber'in (A.S.M.) emir ve sünnetlerinden ayrılmamış "Dört Mezheb" Hak olarak seçilmiştir: 1- Hanefî Mezhebi, 2- Şâfiî Mezhebi, 3- Hanbelî Mezhebi. 4- Mâlikî Mezhebi. (Bak: İmam)(Eğer desen: Hak bir olur; nasıl böyle dört ve oniki mezhebin muhtelif ahkâmları hak olabilir?Elcevab: Bir su, beş muhtelif mizaçlı hastalara göre nasıl beş hüküm alır; şöyle ki: Birisine, hastalığının mizacına göre su, ilâçtır, tıbben vacibdir. Diğer birisine, hastalığı için zehir gibi muzırdır; tıbben ona haramdır. Diğer birisine az zarar verir; tıbben ona mekruhtur. Diğer birisine, zararsız menfaat verir; tıbben ona sünnettir. Diğer birisine, ne zarardır, ne menfaattir; âfiyetle içsin, tıbben ona mübahtır. İşte hak burada taaddüd etti. Beşi de haktır. Sen diyebilir misin ki: "Su, yalnız ilâçtır; yalnız vacibdir, başka hükmü yoktur."İşte bunun gibi, ahkâm-ı İlâhiyye; mezheplere, hikmet-i İlâhiyyenin sevkiyle ittiba edenlere göre değişir, hem hak olarak değişir ve herbirisi de hak olur, maslahat olur. Meselâ, hikmet-i İlâhiyyenin tensibiyle İmam-ı Şâfiî'ye ittiba eden, ekseriyet itibariyle Hanefîlere nisbeten köylülüğe ve bedeviliğe daha yakın olup, cemaatı birtek vücud hükmüne getiren hayat-ı içtimaiye de nâkıs olduğundan, herbiri bizzat dergâh-ı Kadıy-ül-Hâcat'ta kendi derdini söylemek ve hususi matlubunu istemek için, imam arkasında, Fâtiha'yı birer birer okuyorlar. Hem ayn-ı hak ve mahz-ı hikmettir. İmam-ı A'zama ittiba edenler, ekseriyet-i mutlaka itibariyle, İslâmî hükümetlerin ekserisi, o mezhebi iltizam etmesiyle, medeniyete, şehirliliğe daha yakın ve hayat-ı içtimaiyeye müstaid olduğundan; bir cemaat, bir şahıs hükmüne girip, birtek adam umum namına söyler; umum, kalben onu tasdik ve rabt-ı kalb edip, onun sözü, umumun sözü hükmüne geçtiğinden, Hanefî mezhebine göre imam arkasında Fâtiha okunmaz. Okunmaması ayn-ı hak ve mahz-ı hikmettir.Hem meselâ, mâdem, şeriat, tabiatın tecavüzatına sed çekmekle onu tâdil edip nefs-i emmareyi terbiye eder. Elbette ekser etbâı, köylü ve nim-bedevi ve amelelikle meşgul olan Şâfiî Mezhebine göre: "Kadına temas ile abdest bozulur; az bir necaset zarar verir." Ekseriyet itibariyle hayat-ı içtimaiyeye giren, nim-medeni şeklini alan insanlar, ittiba ettikleri mezheb-i Hanefîye göre: "Mess-i nisvan abdesti bozmaz, bir dirhem kadar necasete fetva var."İşte, bir amele ile bir efendiyi nazara alacağız. Amele, tarz-ı maişet itibariyle; ecnebi kadınlarla ihtilâta, temasa ve bir ocak yanında oturmaya ve mülevves şeylerin içine karışmaya mübtelâ olduğundan; san'at ve maişet itibariyle, tabiat ve nefs-i emmaresi meydanı boş bulup tecavüz edebilir. Onun için, şeriat onların hakkında, o tecavüzata sed çekmek için, "Abdest bozulur, temas etme; namazını ibtâl eder, bulaşma" mânevi kulağında bir sada-yı semâvi çınlattırır. Amma o efendi, namuslu olmak şartiyle, âdât-ı içtimaiyesi itibariyle, ahlâk-ı umumiye namına, ecnebi kadınlara temasa mübtelâ değil, mülevves şeylerle nezafet-i medeniye namına kendini o kadar bulaştırmaz. Onun için şeriat, mezheb-i Hanefî namiyle ona şiddet ve azimet göstermemiş; ruhsat tarafını gösterip, hafifleştirmiştir. "Elin dokunmuş ise, abdestin bozulmaz; hicab edip, kalabalık içinde su ile istinca etmemenin zararı yoktur. Bir dirhem kadar fetva vardır" der, onu vesveseden kurtarır. İşte, denizden iki katre sana misal... S.)

• MEZHER

  Çiçeklik. Bir çiçeği içine alan şeylerin hepsi.

• MEZHERE

  Çiçek yeri. Çiçek bahçesi.

• MEZHÜVV

  Kibirli, gururlu.

• MEZİ

  İlm-i Halde: Kadınla oynamak veya şehvetle yanına gelmek gibi hâllerde erkeğin tenasül cihazında zuhur eden yapışkan renksiz akıcı cisim. (Bu hâl abdesti bozar, gusül icab ettirmez)

• MEZÎD

  Çoğalma. Ziyade etme.

• MEZÎK

  Su ile karışık süt.

• MEZİL

  Daralıp gönlündeki sırrı ifşâ eden, sıkıntıdan içindeki sırrı açıklayan. * Ayağı uyuşmuş. * Malını ve sırrını herkese gösterip açıklayan. * Küçük cüsseli, zayıf, hafif kimse.

• MEZİLLET

  Yanlışlığa sebeb olacak şey. * Ayak kayacak yer.

• MEZİR

  Fâsid olmak, fesatçılık yapmak.

• MEZİR

  Zarif kimse. * Katı kalbli ve cesur. * İşlerinde nüfuzlu olan.

• MEZİYYAT

  (Meziyyet. C.) Meziyyetler. Üstünlük vasıfları.

• MEZİYYET

  İyilik. İyi ve salih hareket ve faaliyet.(Dünyaca havas tanınan insanlardaki meziyet, sebeb-i tevazu' ve mahviyet iken, tahakküm ve tekebbüre sebep olmuştur. Fukaranın aczi, avâmın fakrı, sebeb-i merhamet ve ihsan iken; esaret ve mahkûmiyetlerine müncer olmuştur. M.)

• MEZİYYET-İ İFÂDE

  İfâde meziyeti.

• MEZK

  (Mezâk-Mezka) : Tatmak, tadına bakmak. * Tadacak yer.

• MEZK

  Yarma, yırtma. Kesme.

• MEZKUM

  Zükâm hastalığına tutulmuş. Nezle olmuş, nezleli.

• MEZKÛR

  Zikri geçen. Zikredilmiş. Evvelce bahsi geçmiş olan. (Bak: Mezbur-Merkum)

• MEZL

  Muztarib olmak, acı ve ıztırab çekmek.

• MEZLAKA

  Ayak kayacak yer. Kaypak yer. * Mc: Yanlışlığa düşmeye sebeb olan hal.

• MEZMERE

  Çok şiddetli hareket ettirmek.

• MEZMUM

  Zemmolunmuş. Makbul olmıyarak ayıplanmış. Kötü.

• MEZMUN

  (Bak: Mazmun)

• MEZMUR

  Terennümle okunan kaside, ilâhi ve münâcat. * Hz. Dâvuda (A.S.) inen "Zebur"un Surelerinden herbiri.

• MEZNEB

  (C: Mezânib) Kepçe. * Suyun akacak olduğu yer.

• MEZR

  Fâsit olma. Bozuk olma. * Pis. * Ayrılık.