Z Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

1. Anasayfa
2. Osmanlıca Sözlük
3. Z Harfi İle Başlayan Osmanlıca Kelimeler

• ZELAK

  Sülük.

• ZELAK

  (Zelk) Yolmak (tıraş gibi). * Sürçmek. Ayağın kayması.

• ZELAKA

  (İzlâk - Zellâka) Fasâhat, kolaylık ve lisan inceliği, keskinlik. Nutkun güzel ve çabuk olması. * Tecvidde: Keskin olarak çıkan $ harflerinin ismi. Bunlara müzlika harfleri de denir.

• ZELALET

  Alçaklık, hakirlik, horluk. Zillet.

• ZELAZİL

  (Zilzil. C.) Uzun etekler.

• ZELAZİL

  Zelzeleler. Yer sarsıntıları.

• ZEL-CEDD

  Kudret, kuvvet, azamet ve büyüklük sâhibi. (Bak: Cedd)

• ZEL-CUD

  Bol bol ihsan eden, cud ve cömertlik sahibi.

• ZELEC

  Kaymak yer.

• ZELEF

  Burnun küçük ve ucunun, gerisine eşit olması. (O burun sahibine "ezlef" derler) (Müe: Zülefâ)

• ZELEFE

  (C.: Zulef) Pâk ve ruşen nesne, parlak ve temiz cisim. * Kaypak, düz yer.

• ZELEL

  Eksiklik.

• ZELEME

  Keçinin boğazı altında sarkık olan kıllar. (Müz: Ezlem. Müe: Zelmâ)

• ZELH

  Bir ok atımı yer. * Islaklığından dolayı ayak kayan yer.

• ZELİC

  (Ayak) kaymak.

• ZELİF

  Adımını atmak.

• ZELİK

  Düşük oğlan, sakat çocuk.

• ZELİL

  Hor, hakir, alçak. Aşağı tutulan.

• ZELİL

  Sürçüp düşen. * Yanılan.

• ZELİLÂNE

  f. Alçakça. Hakir ve aşağılık kimselere yakışır şekilde.

• ZELİLÎ

  Hakirlik, horluk, zelillik, alçaklık.

• ZELK(A)

  Sürçme, kayma.

• ZELL

  Yanlışlık yapma, yanılma. * Ayağı sürçme, kayma.

• ZELLAT

  (Zelle. C.) Yanılmalar, yanlışlar. * Sürçmeler, kaymalar. * Hatalar.

• ZELLE(T)

  Sürçme, sürçüp kayma. * Yanılma. Yanlış. Ufak suç.

• ZELLET-ÜL KARİ'

  Okuyanın yanılması. Namaz içinde, kırâat esnasındaki yapılan yanlışlık.

• ZELUH

  Kaypak yer.

• ZELUL

  Yumuşak huylu. Sert başlı olmayan. İtaatlı ve râm olan. * Hecin devesi. * İnsanların emrindeki yeryüzünün hâli.

• ZELULÎ

  Başı yumuşak. Dayanıklı. Sabırlı, tahammüllü.

• ZELZAL

  (Zülzâl) Sarsıntı. Zelzele. Deprem. Sarsılma. (Bak: Zilzal)

• ZELZELE

  Yer sarsıntısı. * Sarsma.(Sual : Mâdem bu zelzele musibeti hatâların neticesi ve keffaret-üz-zünubdur. Mâsumların ve hatâsızların o musibet içinde yanması nedendir? Adâletullah nasıl müsaade eder? Yine manevî cânipten elcevab: Bu mes'ele sırr-ı kadere taalluk ettiği için, Risale-i Kader'e havale edip yalnız burada bu kadar denildi: $ Yani: "Bir belâ, bir musibetten çekininiz ki, geldiği vakit yalnız zâlimlere mahsus kalmayıp mâsumları da yakar."Şu âyetin sırrı şudur ki: Bu dünya bir meydan-ı tecrübe ve imtihandır ve dâr-ı teklif ve mücahededir. İmtihan ve teklif, iktizâ ederler ki, hakikatlar perdeli kalıp, ta müsabaka ve mücahede ile Ebubekirler, A'lâ-yı İlliyyîne çıksınlar ve Ebucehiller, esfel-i sâfilîne girsinler. Eğer mâsumlar, böyle musibetlerde sağlam kalsaydılar, Ebucehiller, aynen Ebubekirler gibi teslim olup, mücahede ile mânevi terakki kapısı kapanacaktı ve sırr-ı teklif bozulacaktı.Mâdem, mazlum, zâlim ile beraber musibete düşmek hikmet-i İlâhîce lâzım geliyor. Acaba o biçâre mazlumların rahmet ve adâletten hisseleri nedir?Bu suale karşı cevaben denildi ki: O musibetteki gazab ve hiddet içinde onlara bir rahmet cilvesi var. Çünki o mâsumların fâni malları, onların hakkında sadaka olup, bâki bir mal hükmüne geçtiği gibi, fâni hayatları dahi bir bâki hayatı kazandıracak derecede bir nevi şehâdet hükmünde olarak, nisbeten az ve muvakkat bir meşakkat ve azaptan büyük ve dâimî bir kazancı kazandıran bu zelzele, onlar hakkında aynı gazab içinde bir rahmettir. S.)

• ZELZELET-ÜS SÂA

  Kıyamet sarsıntısı. Kıyamet kopması ânında meydana gelecek olan çok müthiş zelzele.

• ZELZİL

  Ev içinde olan mal, mülk ve eşya.

• ZE'M

  Tahkir etmek, hakaret etmek. * Ayıplanmak.

• ZE'M

  Katı, şiddetli, şedid. * Hacet, ihtiyaç. * Mevt, ölüm.

• ZEMA'

  Tenbel olmak. * Dehşetli olmak. * Acele etmek. * Yırtmak. * Alçak insan, kötü insan.

• ZEMAHŞERÎ

  (Hi: 467-538) Türkistan'da Harzem'in Zemahşer köyünde doğdu. Hanefî fukahasındandır. Fevkalâde iktidar ve faziletine rağmen bir zamanlar itikadça Mu'tezile'den olmuştu. Meşhur bir ilm-i belâgat âlimidir.

• ZEMAİM

  (Zemime. C.) Kötü haller. Beğenilmeyen, sevilmeyen hal ve hareketler.

• ZEMAM

  (Bak: Zimam)

• ZEMAN

  Zaman, devir, vakit, çağ, mevsim, mehil.(Levh-i Mahv-İsbat ise, sâbit ve dâim olan Levh-i Mahfuz-u Azam'ın daire-i mümkinatta, yâni mevt ve hayata, vücut ve fenâya daima mazhar olan eşyada mütebeddil bir defteri ve yazar bozar bir tahtasıdır ki, hakikat-ı zaman odur. Evet herşey'in bir hakikatı olduğu gibi, zaman dediğimiz, kâinatta cereyan eden bir nehr-i azimin hakikatı dahi Levh-i Mahv-İsbat'taki kitabet-i kudretin sahifesi ve mürekkebi hükmündedir. S.)

• ZEMANE

  f. şimdiki zaman. * Vakit, devir. * Tâlih, baht, şans.

• ZEMANE(T)

  Belâ, musibet, âfet. * Bedenin bir azası eksik veya kötürüm olma.

• ZEMANEN

  Zamanca, zaman bakımından. * Vaktinde, vaktiyle.

• ZEMAN-I MEDİDE

  Pek uzun zaman.

• ZEMAN-I VUSÛL

  Varma zamanı.

• ZEMANÎ

  Zamanla ilgili, zamana ait.

• ZEMANİYAN

  f. İnsanlar. Beşer.

• ZEMAR

  Kamışa (ney'e) üfleyen.

• ZEMARE

  Savt, ses, sayha, bağırış, çığlık.

• ZEMCA

  Kuş kuyruğunun çıktığı yeri.